Page 128 - หนังสือเรียนสาระความรู้พื้นฐาน

121

เรื่องที่ 4 ทักษะการจัดการความเครียด

ความเครียดคือ การหดตัวของกลามเนื้อสวนใดสวนหนึ่งหรือหลายสวนของรางกายนั่นเอง ซึ่งทุก

คนจําเปนตองมีอยูเสมอในการดํารงชีวิต เชน การทรงตัวเคลื่อนไหวทั่วๆ ไป มีการศึกษาพบวาทุกครั้งที่เรา

คิดหรือมีอารมณบางอยางเกิดขึ้นจะตองมีการหดตัว เคลื่อนไหวของกลามเนื้อแหงใดแหงหนึ่งในรางกาย
เกิดขึ้นควบคูเสมอ

ความเครียดมีทั้งประโยชนและโทษ แตความเครียดที่เปนโทษนั้น เปนความเครียดชนิดที่เกินความ

จําเปน แทนที่จะเปนประโยชนกลับกลายเปนอุปสรรคและอันตรายตอชีวิต เมื่อคนเราอยูในภาวะตึงเครียด
รางกายจะเกิดความเตรียมพรอมที่จะ “สู” หรือ “หนี” โดยที่รางกายมีการเปลี่ยนแปลงตางๆ เชน หัวใจเตน

แรงและเร็วขึ้น เพื่อฉีดเลือดซึ่งจะนําออกซิเจนและสารอาหารตางๆ ไปเลี้ยงเซลลทั่วรางกาย พรอมกับขจัด

ของเสียออกจากกระแสเลือดอยางเร็ว การหายใจดีขึ้น แตเปนการหายใจตื้นๆ มีการขับอดรีนาลีนและ
ฮอรโมนอื่นๆ เขาสูกระแสเลือด มานตาขยายเพื่อใหไดรับแสงมากขึ้น กลามเนื้อหดเกร็งเพื่อเตรียมการ

เคลื่อนไหว เตรียมสูหรือหนี เสนเลือดบริเวณอวัยวะยอยอาหารหดตัว เหงื่อออก เพราะมีการเผาผลาญอาหาร

มากขึ้น ทําใหอุณหภูมิของรางกายเพิ่มขึ้น เมื่อวิกฤติการณผานพนไปรางกายจะกลับสูสภาวะปกติ แต
ความเครียดที่เปนอันตราย คือความเครียดที่เกิดขึ้นมากเกินความจําเปน เมื่อเกิดแลวคงอยูเปนประจําไมลด

หรือหายไปตามปกติ หรือเกิดขึ้นโดยไมมีเหตุการณที่เปนการคุกคามจริงๆ

ผลของความเครียดตอชีวิต

ผลตอสุขภาพทางกาย ไดแก อาการไมสบายทางกายตางๆ เชน ปวดหัว ปวดเมื่อยตามสวนตางๆ
ของรางกาย ความผิดปกติของหัวใจ ความดันโลหิตสูง โรคกระเพาะ อาการทองผูกทองเสียบอย นอนไม

หลับ หอบหืด เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ฯลฯ

ผลตอสุขภาพจิตใจ นําไปสูความวิตกกังวล ซึมเศรา กลัวอยางไรเหตุผล อารมณไมมั่นคง

เปลี่ยนแปลงงายหรือโรคประสาทบางอยาง
สาเหตุของความเครียด

- สภาพแวดลอมทั่วไป เชน มลภาวะ ไดแก เสียงดังเกินไปจากเครื่องจักร เครื่องยนต อากาศเสีย

จากควันทอไปเสีย น้ําเสีย ฝุนละออง ยาฆาแมลง การอยูกันอยางเบียดเสียดยัดเยียด เปนตน
- สภาพเศรษฐกิจที่ไมนาพอใจ เชน รายไดนอยกวารายจาย

- สภาพแวดลอมทางสังคม เชน การสอบแขงขันเขาเรียน เขาทํางาน เลื่อนขั้น เลื่อนตําแหนง เปนตน

- มีสัมพันธภาพกับคนอื่นๆ ที่ไมราบรื่น มักมีขอขัดแยง ทะเลาะเบาะแวงกับคนอื่นเปนปกติวิสัย
- ความรูสึกตนเองต่ําตอยกวาคนอื่น ตองพยายามตอสูเอาชนะ

- ตองการมีอํานาจเหนือผูอื่น