Page 26 - ΑΝΤΙ - Τεύχος 23

HENTE ΦΑΣΕΙΣ

ΣΤΗΝ HOIHTIKH ZTAAIOAPOMIA

TOY FIANNH ΡΙΤΣ ΟΥ

Ϊού Κώοτα Κουλουφάκου

«Για σειά τὸ Γιάννη Ρὶτσο, ἄντρα ἐκλεκτὸ καὶ ποιητὴ

ὁιάσημο, οἱ καθηγητὲς τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς... εἶπαν

ὅτι ἀπὸ τὰ νεανικά σου χρόνια ὄχι μόνο ἀνέβασες ψηλά

τὸν ποιητικό λόγο μὲ τὸν πλοῦτο τῶν εἰκόνων ποὺ ὁημι-

ούργησες καὶ τὴν ἀξία :roi' ἔὸωσες στὸν ἄνθρωπο, μὰ

ἀκόμα ὅτι στάθηκες ὑπόὸειγμα λεβεντιᾶς γιά τὸν τόπο

(101)».

Μ’ αὐτὰ τὰ ὑψηλά καὶ μεστά σε νόημα λόγια των (σι-ἠ Θεματική, στή ὁομή, στήν εἰκονοπλα- 1934) καὶ «Πυραμῶες» (1930 - 1935). Τὴν

ἀρχίζει τὸ ψήφισμα μὲ τὸ ὁποῖο Φιλοοοᾳικὴ σία, στή λειτουργία τοῦ στίχου κ.λπ.) ποὺ ὁὲν τερματίζει, ὁλοκληρὼνσντάς την. ὁ «Ἐπιτά-

Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ανα- ὑπῆρχαν ἢ ὸὲν ἢταν στὸν Ῑὸιο βαθμὸ ἔκδηλα σε φιος» (1936). Ὁ χαρακτῆρας της θὰ μποροῦσε

γόρευσε τὸν Ρίτσο επίτιμο ὁιὸάκτορα. προηγούμενα ἔργα καὶ ποὺ με τή σειρά τους νά συνοψιστεῖ σὲ δυὸ λέξειςῑ Πνεῦμα ἐξανά-

Oi κρίσεις τῶν καθηγητῶν μοιρὰζουν ὸί- παύουν νά παίζουν τὸν καθορωτικὸ ρόλο στα στασης.

καια τὴν τιμή ἀνάμεσα στὸν ἀνθρωπο καὶ τὸ μεταγενέστερα MÈ τήν ἔννοια αὐτη, μπορεῖ. Ἐξανασταση πρῶτα πρῶτα ἐνάντια στη

ἓργο. Πρέπει νὰ ὑπογραμμιστεῖ αὐτὸ γιατί κα- νομίζω, νὰ διακρίνει κανείς στο ἒργο τοῦ Ρί- ιιοιρα - τοοο με τὴν προσιυπικὴ ὅσο καὶ με τὴν

θὼς ἀσχολεῖται κανεὶς μὲ τὴν ἀξία τοῦ δημι- τσου τὶς ἑξῆς αάσειςῑ κοινωνικὴ της ὸιασταση - ποι1 τὸ (ιίνιγματικύ

ουργήματος, τείνει να ξεχάσει τὴν ἀξία τοῦ 1. Ἡ φάση τῆς πρώίμης ἀγωνιστικότητας της προσωπο ὸειχνει ἰὸιαιτερη σκληρότητα

δημιουργοῦ ὡς ἀνθρώπου. Κι ἀκόμα, τείνει να (1930 - 1936). στὸν ποιητὴ ἀπὸ τὴν παιὸικη ὣς τὴν πρωτη

ξεχάσει πὼς ἡ σχέση εἶναι ἀμᾳίὸρομη. Γιατὶ 2. Ἡ φάση τῆς ὥριμης ἀγωνιστικότητας νεανικὴ ἡλικία. Βεβαια. ἦταν πολὺ νιυρὶς γιά

καθὼς τὸ ἐργο κατακτᾰ ἕνα ὕψος ποιότητας, (1935- 1943). v‘ dm).n(;8€î τότε ὁ Ρὶτσος πως ἐκεῖνο τὸ

ἀπαιτεῖ ἀπὸ τὸν ποιητὴ νὰ ψηλώσει ὁ ἴδιος 3. 'H φάση τῆς ἀγωνιστικῆς πρὰξης (1942 - πρόσωπο «σχεὸίιιζε τῆς ποιήσεως τοτ’ τὴν

ἀκόμα περισσότερο γιὰ νὰ μπορέσει νὰ τὸ 4. Ἡ φὰση τοῦ διαλόγου μὲ τὰ πράγματα περιοχή». Ἠ συνειὸητοποίηση αὐτὴ θα ἒρθει,

ἀνεβάαει πιὸ πάνω. ὅπως καὶ στὸν Καβάᾳη, πολι1 ἀργότερα. Γιά

Αὐτὴ ἡ διαλεκτικὴ σχέση ἀμοιβαίων ἀνα- (1956 - 1960). τὴν ὥρα, αὐτὸ ποί1 ὁεσπόζει μέσα στὴν m’an

ὁράσεων φαίνεται καλίντερα, ὅταν ἐπιχειρήσει 5. Ἡ φάο-η τῆς «ἐξοικείωσης» μὲ τὴ «μοῖρα» τῶν βιιυμάτων εἶναι ἡ ἀρνηση του ν’ ἀποὸεχτεῑ

κανεὶς ν’ ἀντικρίσει τὸ ἒργο ουνολικὰ, ἐντοπί- (1959 - 1972;). ἐκεῖνο τὸ πρόσωπο,

ζοντας τὶς ἐπὶ μέρους πλευρές του καὶ τὸν Ἡ ὲπαλληλία ποὺ ὑπάρχει στὶς πιὸ πάνυ) Ἐξανάσταση. ἔπειτα, εναντια οτὴν ποιητικὴ

τρόπο ποὺ αὐτὲς εἶναι διαρθρωμένες μέσα στὸ ἀπόπειρες χρονολόγησης σημ”αὸεὺει τὸ πέρα- παρὰὸοση. ὅσο κι ἂν τοῦτο μπορεῖ να φανεῖ

ὀλο. Τὸ ἐγχείρημα εἶναι δύσκολο, γιστὶ ἡ δημι- σμα ἀπὸ τὴ μιὰ περίοὸο στήν ἀλλη. Ἐπίσης τὸ παραδοξο1 μιὰ καὶ στα τρία πρῶτα βιβλία του

ουργία τοῦ Ρίτσου εἷναι μεγάλη ὁχι μόνο 0‘ ὲρωτηματικὸ στὴ χρονιὰ 1972, ἐκφράζει τήν ὁ Ρίτσος ἐκᾳραζεται τηρώντας τοὺς παραδο-

ἓκταση καὶ προβληματισμό, ἀλλὰ κυρίως σε ἀμφιβολία μου γιὰ τὸ ἂν ἡ (pqu αὐτὴ ἔχει σιακοὺς τρόπους (ἑνιαῑο μετρο, ἰσοσυλλαβία,

καλλιτεχνικὴ ποιότητα καὶ ἀνθρωπιστικὴ πραγματικὰ τελειώσει, ὅπως (μαίνεται νὰ τὸ κώ.οὸιαλεγμενη καὶ πλούσια ὁμοιοκαταληξία

ἀξία. ὑποὸηλάηουν μερικά μεταγενέστερα ἔργα κ.λπ.). Ὠστόσοή ἐπιμονὴ στὴ στιχουργικὴ τε·

Ἴσως ἒνας πρόσφο ς γιά μιὰ τέτοια γενική (Χειρονομίε , Γ κραγκὰντα, Χὰρτινα), για τὰ λειότητα, μοῡ φαίνεται, ὡς πρὸς τὶς προθέσεις

θεώρηση τρόπος, Où ταν νά προσπαθήσει κα- ὁποῖα ὁὲν εἷμαι προετοιμασμῆος νὰ μιλήοω. της, περισσότερο σὰν πρόκληση πρὸς τὸ ποι-

νεὶς νά δεῖ τὶς συγκεκριμενες φάσεις ἀπὸ τὶς Θὰ περιοριοτῶ λοιπὸν στὶς πέντε ὁλοκληρω- ητικὸ κατεστημένο τῆς ἐποχῆς παρά σὰν ἒν-

ὁποῖες négoce καὶ νὰ συλλάβει τὰ αῐτια ποὺ μένες φάσεις σκόπιμα ἀποφεύγοντας κάθε ταξη στὶς γραμμὲς του καὶ παραὸοχή τῶν ἐπι-

καθόρέἰλαν τὴ μετάβαση ἀπὸ τὴ μισ περίοὸο ἀναφορὰ οὲ βιογραφικὲς ἠ ἀλλες λεπτομὲ- ταγὼν του. Εἶναι μιὰ ψανταχτερὴ ὲπίὸειξη

στὴν η. _ ρειεε· ἱκανότητας, για να γίνει πιὸ ἀποτελεσματικὸ

Ὀταν μιλᾱμε για φάσεις στὸ εργο ἑνὸς ποι- τὸ ρῖξιμο τοῦ γαντιοῦ.

ητή, ὲννοοῠμε κάτι περισσότερο ἀπὸ ἁπλὸ Ὼοτόσο, ἂν ὁ Ρίτσος ἔχει μιαν ἀγωνιστική

’ χρονικὰ διαστήματα περιορ ισμένα ἀνάμεσα σὲ στάση, ἡ ἐξαναστασή του ὁὲν ἔχει ἀκόμα τή

χρονολογίες. Ἐννοοῦμε κυρίως τὴν παρουσία. 1- Τὴ φάση τῆς nomma]; ἁγωνιστικότητας σιγουρυὰ τῆς ἐπανάστασης. Δὲν εἶναι ἀκόμα
ᾙ--ν-«τςι Wu «r -

σὲ ὁοισιιένα ἔργα, κάποιων κοινῶν γνωρισμά- τὴν ἀπαρτίζουν οἱ συλλογὲς «Τρακτὲρ» (1930- θέση. Εἶναι ᾰονηση. Ὅπλα της ἡ καταγγελία, ὁ

26