Page 28 - ΑΝΤΙ - Τεύχος 23

cH “Γερμανία”

τοῦ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ

(Δοκιμαστικὴ ἀνίχνευση τῶν

ἱὸεολογικῶν του καταβολῶν)

τοῦ Γιώργου θελουδή

Δὲν ὑποτιμῶ τὴ συγκινησιακὴ ὁραστικότητα πού ἐμπεριέχουν οἱ πανηγυρικοῐ

ἀφορισμοὶ γιὰ ἔναν ποιητὴ σὰν τὸ Γιάννη Ρῑτοο, ὅταν τουλάχιστον προέρ-

χονται ἀπὸ ἕναν πατριάρχη τοῦ λυρικοῦ λόγου σὰν τὸ Λοινὶ Ἀραγκόνῑ. Ἡ

οημασία τους ἔγκειται ἀκριβῶς στό ὅτι, ὁυνάμει τῆς αὐθεντῖας τους, εἶναι σὲ

θὲση νὰ κινητοποιὴσουν μηχανισμοὺς καθαρά φιλολογικούς, ποὺ ἔχουν ὡς

στόχο τους τὸ ἴὸιο τὸ ἔργο τοῦ ποιητῇ.

Ὁπωσὸήποτε στὴν περῂττωση τοῦ Ρίτοου μια παρόμοια ὠστικὴ κίνηση —

ὅπως κι’ ἀνάλογες ὁιεθνεῖς ἐκὸηλώσεις συμπάθειας, ἀναγνώρισης m’ ἑπιβρά-

βευοης τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἔργου τοι) - ὁὲν ἧταν ἐξαρχῆς ἀπαραίτητη. Τὸ ἔργο

του εἶναι τόσο στενὰ ὁεμένο μὲ τὶς τύχες τοῦ τόπου του τὰ τελευταῖα 40—50

χρόνια κι’ ἀποτελεῖ μιὰ τόσο εὐαίσθητη, ἂν καὶ καλλιτεχνικά ὑποκειμενική,

καταγραφὴ τῶν ὁιακυμάνσεών τους, ὥστε ἡ συστηματική του μελέτη và τίθε-

ται ὡς αἴτημα ποὺ ξεπερνάει κατὰ πολὺ τὰ ὅρια τῆς γραμματολογικῆς ὁεον-

τολογῐας; γίνεται προῦπόθεοη γιά τὴν ἑὸραίωση μιᾶς προοὸευτικῆς ἱστορικῆς

συνεῑὸησης. ·

Mu) τέτοια μελέτη ὁὲν πρόκειται να σταθεί ἀναπομ down] γραμμένα στὸ ὸιὰστημα 1930—1934. Èvd) ὁ ποιητὴς εἶχε ἤδη χά-

μπροστὰ orô νόθο ὸίλη μμα; σύνθεοη ἡ ἀνάλυσηὲ τΑκόμα καὶ νει τὴν πρώτη του ἐμειὰνιση στὰ γράμματα ἀπ’ τὰ 1927 μὲ με-

μιὰ σύντομη ἀναλυτικῇ ἀναὸίφηση mi; ἰὸεολογικες καταβολες ρικα νεανικὰ ποιήματα δημοσιευμὲκά οτὸ φιλολογικὸ παράρ-

τοῦ Ρίτσου στα χρόνια 1930-1936. σὰν αὑτὴ ποὺ ἐπιχειρεῖται μὲ ῒημα Τῆς «Μεγάλης Ἑλληνικῆς Ἐγκυκλοπαιὸείας».4

τὸ οημείωμα αὐτό, μπορεῖ να ὁδηγήσει σὲ συνθετικότερες ὸιεισ- Στὰ χρόνια αὐτὰ ὁ Ρὶτοος εἶχε στὸ «ἐνεργητικό» του μιὰ

δύσεις σ’ ëva ἓργο τόσο πρισματικό. ‘Av τὸ ἑρευνητικὸ εργαλεῐο τετράχρονη περίπου «θητεία» (no οανατόριο τῆς «Σωτηρίας»

παρουσιάζει μιαν ἀντίστοιχη πρὸς τὸ ἐρευνώμενο ἀντικείμενο (1927-1930) καὶ τῶν Καψάλωνων κοντὰ στὰ Χανιὰ (1930-

πολυπλοκότητα μὲ τὸ νὰ συνδυάζει κριτήρια φιλολογικά, ἱστο- 1931) γιὰ θεραπεία τῆς φυματίωσης ποὺ τὸν εἶχε προσβάλει σὲ

ρικὰ καὶ μορφολογικὰ, ἔχει περισσότερες πιθανότητες và προσ- ἡλικία 17 χρονίην. Ἡ «Σωτηρία» ἠταν πιθανώτατα καὶ τὸ πρῶτο

εγγίσει ἑρμηνευτικότερα κι· ἑπομένως συνθετικότερα τὸ στόχο πολιτικὸ-μορφωτικὸ κέντρο στὸ ὁποῖο μαθήτεψε ὁ Ρίτσος. Ἐκεῖ

του. πρέπει να γνώρισε καὶ τὸ Θανάση Κλάρα, τὸ μετέπειτα ”Αρη

Ὀῖαν κυκλοᾳῡρησε στα 1934-το αργυῐερο τὸ Σεπτεμβρη· Βελουχιώτη, ὅταν ὁ τελευταῖος, συντάχτης τότε τοῦ «Ριζοσπά-

τοῦ ἵδιου ἔτους· ἡ πρώτη του ποιητικὴ συλλογὴ, τὰ «Τρακτέρ», στη», εἰσέὃυσε στὴ «Σωτηρία» κατὰ τὴ ὁιὰρκεια μιᾶς ἀπεργίας

ὁ Ρίτσος ἦταν 25 χρονὼν. Τὰ ποιήματα τῆς συλλογῆς αὐτῆς ἦταν τῶν τροφίμων της στα 1930 για νὰ τοὺς πάρει συνέντευξη. Μετὰ

28