Page 74 - HistoryofNakornratchasima
P. 74
เพลงโคราช
เพลงโคราชมีการแสดงเป็นทางการครั้งแรกเมื่อครั้งพระเจ้าวรวงศ์เธอกรม-
พระยาด�ารงราชานุภาพเสด็จมามณฑลนครราชสีมา เป็นการเล่นแสดงเพื่อถวาย
สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ ครั้งเสด็จมาโคราชในปี พ.ศ. ๒๔๕๖ ดังความ
ในเพลงโคราชของนายหรี่ว่า “ข้าพเจ้านายหรี่ อยู่บุรีโคราช เป็นนักเลงเพลงหัด
บ่าวพระยาก�าแพงฯ เจ้าคุณเทศาท่านตั้งให้เป็นขุนนางต�าแหน่ง”
ถึงอย่างไร ยังมีความเชื่อกันว่าเพลงโคราชนั้นถูกเล่นกันมาก่อนสมัยรัชกาลที่ ๓
เป็นเพียงการสันนิษฐานเพราะยังไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด (ถาวร สุบงกช, ๒๕๒๑ : ๑๑๖)
การแสดงเพลงโคราช
แสดง ณ โรงเพลงโคราช บริเวณลานอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี
ถนนราชด�าเนิน ต�าบลในเมือง อ�าเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา
ลักษณะของเพลงโคราช เป็นเพลงโต้ตอบของหญิง-ชาย (ที่นักวิชาการสมัยหลัง
เรียกด้วยค�าบาลี-สันสกฤตว่า เพลงปฏิพากย์) เป็นเพลงที่มีพัฒนาการมาร่วมกันกับ
ภาษาโคราช และมีลักษณะร่วมกันกับเพลงฉ่อยในภาคกลาง ดังปรากฏในบทไหว้ครู
ของเพลงโคราชที่มีการกล่าวถึงเพลงครูโคราชพาดควายไว้ด้วย (แยกเป็น ๒ เพลง
เพลงโคราช และเพลงพาดควาย) สะท้อนถึงความเป็นกลุ่มเพลงที่มีลักษณะเดียวกัน
กับเพลงฉ่อย
การแสดงระหว่างเล่นเพลงโคราช ลักษณะท่าการร�ารุกร�าถอยและการเอามือ
มาป้องหู สันนิษฐานเช่นกันว่าอาจจะมีที่มาจากการเล่นเจรียงในจังหวัดสุรินทร์ ผสมผสาน
กับเพลงทรงเครื่องของภาคกลาง ซึ่ึ่งสะท้อนว่าเพลงฉ้อยกับเพลงโคราชเป็นเพลงที่มี
ลักษณะร่วมกัน (สุจิตต์ วงษ์เทศ, ๒๕๕๘ : ๑๘๒-๑๘๓)
72 รู้เรื่องเมืองโคราช ท่องประวัติศาสตร์และอารยธรรมขอม
