Page 42 - ทช21003

39

ใบความรู้

ประเภทของนาฏศิลป ์ ไทย

นาฏศิลป ์ ไทย เป็นศิลปะที่รวมศิลปะทุกแขนงเข้าด้วยกัน แบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ โขน
ละครรํา ระบํา การละเล่นพื้นเมือง

1. โขน

เป็นศิลปะของการรํา การเต้น แสดงเป็นเรื่องราว โดยมีศิลปะหลายรูปแบบผสมผสานกัน

ลักษณะการแสดงโขนมีหลายชนิด ได้แก่ โขนกลางแปลง โขนนั่งราว โขนโรงใน โขนหน้าจอ และ

โขนฉาก ซึ่งโขนแต่ละชนิดมีลักษณะที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว สิ่งสําคัญที่ประกอบการแสดงโขน
คือ บทที่ใช้ประกอบการแสดงจากเรื่องรามเกียรติ์ การแต่งกายมีหัวโขน สําหรับสวมใส่เวลาแสดง

เพื่อบอกลักษณะสําคัญ ตัวละครมีการพากย์ เจรจา ขับร้อง และดนตรีบรรเลงด้วยวงปี่พาทย์ ยึด

ระเบียบแบบแผนในการแสดงอย่างเคร่งครัด

ประเภทของโขน

โขน เป็นศิลปะการแสดงที่มีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพทางสังคมขนบธรรมเนียม

ประเพณี ทําให้เกิดรูปแบบของโขน หลายรูปแบบ ซึ่งสามารถแบ่งประเภทตามลักษณะองค์ประกอบ

ของการแสดง ดังนี้
1. โขนกลางแปลง เป็นโขนที่แสดงกลางสนาม ใช้ธรรมชาติ เป็นฉากประกอบ นิยมแสดง

ตอนที่มีการทําศึกสงคราม เพราะจะต้องใช้ตัวแสดงเป็นจํานวนมาก และต้องการแสดงถึงการเต้นของ

โขน การเคลื่อนทัพของทั้งสองฝ่าย การต่อสู้ ระหว่างฝ่ายพระราม พระลักษณ์ พลวานร กับฝ่ายยักษ์

ได้แก่ ทศกัณฑ์
2. โขนโรงนอก หรือโขนนั่งราว เป็นโขนที่มีวิวัฒนาการมาจากโขนกลางแปลง หากเปลี่ยน

สถานที่แสดงบนโรง มีราวไม้ไผ่ขนาดใหญ่อยู่ด้านหลัง สําหรับตัวโขน นั่งแสดง รูปแบบของการ

แสดงดําเนินเรื่องด้วยการพากย์และเจรจา
3. โขนโรงใน เป็นการนําเอารูปแบบการแสดงโขนโรงนอก มาผสมผสานกับการแสดงละคร

ใน ที่มีการขับร้อง และการร่ายรําของผู้แสดง ดําเนินเรื่องด้วยการพากย์ เจรจา มีการขับร้อง ประกอบ

ท่ารํา เพลงระบําผสมผสานอยู่ด้วย
4. โขนหน้าจอ ได้แก่ โขนที่ใช้จอหนังใหญ่เป็นฉากประกอบการแสดง กล่าวคือ มีจอหนัง

ใหญ่เป็นฉาก ที่ด้านซ้ายขวาเขียนรูปปราสาท และพลับพลาไว้ทั้งสองข้าง ตัวแสดงจะออกแสดง

ด้านหน้าของจอหนังดําเนินด้วยการพากย์ เจรจา ขับร้อง รวมทั้งมีการจัดระบํา ฟ้อนประกอบด้วย