Page 137 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﻛﻪ ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎي اﺳﻼم را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﻲ در ﺧﻠﻖ ﻫﺮ ﻧﻮع اﺛﺮ ﻫﻨﺮي ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺒﺎﻳﻦ در‬
‫ﻫﻨﺮ دﻳﻨﻲ وﻏﻴﺮدﻳﻨﻲ آﻧﻄﻮر ﻛﻪ دﻧﻴﺎي ﻏﺮب ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ازﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻋﺒﺎدﺗﮕﺎﻫﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﻋﻤﻠﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﻣﻌﻤﺎري ﺧﺎﺻﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪوﻟﻲ ﺗﺰﻳﻴﻦ آﻧﻬﺎ درﺳﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮاﻋﺪي ﺑﻮده‬

‫ﻛﻪ در ﻣﻮرد اﺑﻨﻴﻪ ﻏﻴﺮ دﻳﻨﻲ ﻫﻢ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ)‪.(1‬‬
‫اﻳﻀﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫آﻧﭽﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻤﺎل اﻫﻤﻴﺖ را دارد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﻗﺮون وﺳﻄﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻦ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ رواﺑﻄﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻌﺎﻣﻼت ﺗﺠﺎري را روﻧﻖ ﻣﻲداد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻣﻜﺎن‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺒﺎدل ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدان و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺪاﻧﺎن‬
‫ﺑﺰرگ ﻋﺮب ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮدم ﻳﻚ ﻛﺸﻮر از ﻣﺰاﻳﺎي ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻄﻠﻊ ﺑﻮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺎي ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺠﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﺸﻔﻴﺎت ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺟﺪﻳﺪ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﻫﻨﺮي ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ راه ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ در ﻣﻜﺘﺐ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﻲ ﻏﺮﺑﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ دﻳﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ ﺧﻮد‬
‫ﻣﺠﺴﻢ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎي اﺳﻼم ﺷﺮاﺋﻂ اوﻟﻴﻪ دﻳﮕﺮي ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﺑﻮد و اﻳﻦ ﺷﺮاﺋﻂ ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ در ﺧﻠﻖ‬

‫آﺛﺎر ﻫﻨﺮي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮد)‪.(2‬‬
‫آﻧﭽﻪ اﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺨﺼﻮص اﻳﺮان ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻗﻠﻤﺮو اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﺣﺎل ﺷﺎﻣﻞ اﻳﺮان ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ درﺑﻴﺎن اﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﻧﮋادﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮروي اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻧﮋادي ﺧﻮد ﭘﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﺳﻼم ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﻠﻴﺘﻲ و وﺣﺪﺗﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻘﻴﺪه و ﻣﺮام و ﻣﺴﻠﻚ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ ،‬و ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﺴﻬﻴﻼت زﻳﺎدي از‬

‫ﻟﺤﺎظ اﻳﺠﺎد ﺗﻤﺪﻧﻲ ﻋﻈﻴﻢ و وﺳﻴﻊ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮﻫﺎ ﻓﺮاوان ﻣﻲﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫)‪ (1‬ﻫﻨﺮ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻫﻮﺷﻨﮓ ﻃﺎﻫﺮي‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ‪6 .‬‬

‫)‪ (2‬ﻫﻤﺎن ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ‪8 .‬‬

‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ واﻗﻊ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻃﺒﻖ آن اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮﻫﺎ ﻫﺠﻮم اﻋﺮاب ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ اﻳﺮان و ﻏﻠﺒﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮاي اﻳﺮان ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ﻧﻈﻴﺮ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺣﻤﻠﻪ اﺳﻜﻨﺪر و ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻐﻮل‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺣﻤﻠﻪ اﺳﻜﻨﺪر و ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻐﻮل و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ‬
‫ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻐﻮل ﺷﻴﺮازه ﻳﻚ ﺗﻤﺪن ﺑﺰرگ راازﻫﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻤﻠﻪ اﻋﺮاب ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺪﻧﻴﺘﻲ را ﻣﻀﻤﺤﻞ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫و اﮔﺮ ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻌﺪ از اﺳﻼم‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎ در ﻗﺮﻧﻬﺎي ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ و ﺷﺸﻢ ﻫﺠﺮي در ﺧﻂ ﻋﻠﻢ و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻓﺘﺎدﻧﺪﻧﺎﺷﻲ ازﺧﺼﻴﺼﻪ ﻧﮋادي وﺳﺎﺑﻘﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم آﻧﻬﺎ ﺑﻮد و در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ﺑﻪ دوره ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﺑﻮد و اﺳﻼم ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻛﺮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺣﺪود دو ﻗﺮن وﻗﻔﻪاي در اﻳﻦ ﺳﻴﺮ‬
‫ﻋﻠﻤﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ ،‬ﭘﺲ از دو ﻗﺮن ﻛﻪ اﻳﺮان اﺳﺘﻘﻼل ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎﻓﺖ و از ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ و ﻧﻔﻮذ ﻋﺮب‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪136‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬