Page 262 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﻧﻈﺎم اﺧﻼﻗﻲ‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ روﺣﻴﻪ و درﺟﻪ اﺧﻼق ﻋﻤﻮﻣﻲ آﻧﺮوز ﻣﺮدم اﻳﺮان را ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺪارك ﻛﺎﻓﻲ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در دﺳﺖ‬
‫ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬وﻟﻲ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﺮاﺋﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دﺳﺖ آورد ﻛﻪ روﺣﻴﻪ و اﺧﻼق ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺧﻼق و روﺣﻴﻪ دو ﻧﻮع اﺳﺖ‪ :‬ﻃﺒﻴﻌﻲ و اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ اﺧﻼق ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﻚ ﻗﻮم ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺧﺼﺎﻳﺺ ﻧﮋادي و‬
‫اﻗﻠﻴﻤﻲ آﻧﻬﺎ‪ ،‬وراﺛﺖ و ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺟﺴﻤﻲ اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ از رﻧﮓ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ و ﭼﺸﻢ و ﻣﻮ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت اﻧﺪام ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ در ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت روﺣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺧﻼﻗﻲ و روﺣﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻧﮋادي ﻳﻌﻨﻲ وراﺛﺖ در اﺛﺮ اﺧﺘﻼﻃﻬﺎ و اﻣﺘﺰاﺟﻬﺎ و ازدواﺟﻬﺎ و‬
‫ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎﻟﻬﺎ و ﻣﻬﺎﺟﺮﺗﻬﺎ از ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود و ﺷﻜﻞ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ از‬
‫ﻳﻚ ﺛﺒﺎت ﻧﺴﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻮﻧﮕﺮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻤﺎن ﻧﻮازي‪ ،‬ﺗﻴﺰﻫﻮﺷﻲ و ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺘﻘﺎل‪،‬‬
‫آﺑﺮوداري و ﺻﻮرت را ﺑﺎ ﺳﻴﻠﻲ ﺳﺮخ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ از ﺧﺼﺎﻳﺼﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﻫﻤﻪ دورهﻫﺎ ﺑﺪاﻧﻬﺎ‬

‫ﺳﺘﻮده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺧﻼق اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ درﺟﻪ ﺗﻤﺪن‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻤﺪن اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﻌﻨﻮي ﻧﻪ ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻓﻨﻲ‪ .‬اﺧﻼق‬
‫اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ از ﻃﺮﻓﻲ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻮع آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻨﻦ و‬
‫آداب ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ اﺟﺘﻤﺎع‪ .‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻤﻲ از روﺣﻴﻪ و اﺧﻼق ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ روﺣﻲ اﻓﺮاد اﺳﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﺬرد و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺳﻨﻦ و ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن از ﻧﻈﺮ اﺧﻼق ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﻌﻨﻲ اﺧﻼق وراﺛﻲ و اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻣﻘﺎم ﺷﺎﻳﺴﺘﻪاي داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن از ﻗﺪﻳﻢ‬
‫اﻻﻳﺎم ﺑﻪ دارا ﺑﻮدن ﺧﺼﺎﻳﺺ ﻋﺎﻟﻲ ﺳﺘﻮده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮودوت ﻣﻮرخ ﻣﻌﺮوف ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ در ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﻗﺒﻞ از‬

‫ﻣﻴﻼد ﻛﻪ اﺻﻼ اﻫﻞ آﺳﻴﺎي ﺻﻐﻴﺮ ﺑﻮده و او را ﭘﺪر ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺟﺎﻣﻌﻲ از ﻣﺮدم‬
‫اﻳﺮان آﻧﺮوز ﻛﺮده اﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﻫﺮودوت ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از زﺷﺘﻴﻬﺎ و زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬ ‫‪261‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬