Page 352 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 352
ﻓﻘﻬﺎ) (1ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﻗﻪ و زﻧﺎدﻗﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ.
اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ و اﺗﺒﺎﻋﺶ اﻳﺮاﻧﻲ و ﻣﻘﻴﻢ ﻋﺮاق ﺑﻮدﻧﺪ ،ﺑﺮﺧﻼف ﺷﺎﻓﻌﻲ و اﺗﺒﺎﻋﺶ .ﻓﺘﻮاي ﺷﺎﻓﻌﻲ از ﻓﺘﻮاي ﺣﻨﻔﻴﻬﺎ
درﺑﺎره زﻧﺎدﻗﻪ ﻣﻼﻳﻤﺘﺮ اﺳﺖ .ﻣﺴﺌﻠﻪاي اﺳﺖ در ﻓﻘﻪ درﺑﺎب ق ﺑﻮل ﺗﻮﺑﻪ ﻣﺮﺗﺪ .ﺑﺮﺧﻲ از ﻓﻘﻬﺎ ،ﻓﺮﻗﻲ ﻣﻴﺎن
ﻣﺮﺗﺪ و زﻧﺪﻳﻖ ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ ،ﺗﻮﺑﻪ ﻫﺮ دو را ﻣﻘﺒﻮل ﻣﻲداﻧﻨﺪ ،ﺷﺎﻓﻌﻲ از اﻳﻦ دﺳﺘﻪ اﺳﺖ .اﻣﺎ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺑﻪ
زﻧﺪﻳﻖ را ﻧﺎﻣﻘﺒﻮل ﻣﻲﺷﻤﺎرﻧﺪ ،اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ در ﻳﻜﻲ از دو ﻗﻮﻟﺶ اﻳﻦ رأي را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده اﺳﺖ.
ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﺗﺒﺎع اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﻛﻪ در ﻋﺮاق ﻣﻲزﻳﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺟﺰم ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺧﻮد اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم ﻗﺒﻮل ﺗﻮﺑﻪ
زﻧﺎدﻗﻪ ﻓﺘﻮا ﻣﻲدادﻧﺪ و اﻳﻦ ﻓﺘﻮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺷﺪﻳﺪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎدﻗﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
اﻣﺎ ﺟﺮﻳﺎن دوم ،ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﻧﮋادي و ﺗﻔﺎﺧﺮات ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ اﺻﻞ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﺴﺎوات اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد ،اﻳﻦ
اﻧﺤﺮاف ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻋﺮاب ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ .ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻣﻮﻳﻬﺎ ﺑﺮاﺻﻞ ﺗﻔﻮق ﻋﺮب ﺑﺮ ﻏﻴﺮ ﻋﺮب ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺷﺪ.
ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺎل ﺧﻮﻳﺶ اﻃﻼع داد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﺮب ﺣﻖ ﺗﻘﺪم ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﻧﺪ.
اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻬﻠﻜﻲ ﺑﺮ ﭘﻴﻜﺮ اﺳﻼم وارد ﻛﺮد .ﻣﻨﺸﺄ اﺻﻠﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﺪن ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ،ﺑﻪ ﺻﻮرت
ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر ﺑﻮد .ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻠﺘﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﻔﻮق و ﻗﻴﻤﻮﻣﺖ ﻣﻠﺖ دﻳﮕﺮ
را ﺑﭙﺬﻳﺮد .اﻳﺮاﻧﻴﺎن اﺳﻼم را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻪ ﻋﺮب را اﺳﻼم از آن ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺒﻮل ﻫﻤﻪ ﻣﻠﺘﻬﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻼوه
ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺰاﻳﺎﻳﺶ ،رﻧﮓ ﻗﻮﻣﻲ و ﻧﮋادي ﻧﺪاﺷﺖ ،ﺟﻬﺎﻧﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد .اﻳﺮاﻧﻴﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن
ﻏﻴﺮ ﻋﺮب ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺳﻴﺎدت ﻋﺮب را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ.
ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﻄﻘﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد .آﻧﻬﺎ
ﻋﺮب را ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﺧﺪا دﻋﻮت ﻛﺮدﻧﺪ .ﮔﻔﺘﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا راﺳﺖ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد":ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ آﺧﺮ ﻛﺎر ﻋﺠﻢ
ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم و ﻛﺘﺎب ﺧﺪا دﻋﻮت ﺧﻮاﻫﺪ
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﻣﻘﺼﻮد ﻓﻘﻬﺎي اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ اﺳﺖ ،ﻓﻘﻬﺎي ﺷﻴﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺷﺎن ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮد .ﺷﻴﺦ اﻟﻄﺎﺋﻔﻪ ﺷﻴﺦ
اﺑﻮﺟﻌﻔﺮ ﻃﻮﺳﻲ در ﺟﻠﺪ دوم ﻛﺘﺎب اﻟﺨﻼف ،ﻛﺘﺎب اﻟﻤﺮﺗﺪ ،اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻴﺎن زﻧﺪﻳﻖ و
ﻣﺮﺗﺪ ﻓﺮق ﻣﻲﮔﺬارد .وﺟﻪ ﻓﺮق را اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺪ ﻣﺘﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﺧﻼف اﺳﻼم اﺳﺖ و ﺗﻮﺑﻪ
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي او رﺟﻮع ﺑﻪ اﺳﻼم ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد ،اﻣﺎ زﻧﺎدﻗﻪ ﺑﺎ آﻧﻜﻪ در
ﺑﺎﻃﻦ ﻛﺎﻓﺮ و ﻣﻨﻜﺮﻧﺪ ﻫﻤﻮاره ﻣﺘﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ اﺳﻼماﻧﺪ ،اﻇﻬﺎر ﺗﻮﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ رﺟﻮع از اﻳﻦ دو ﭼﻬﺮﮔﻲ ﺗﻠﻘﻲ
ﺷﻮد.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ﻬﺮ 351
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
