Page 409 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 409
ﻋﻠﻤﺎي ﺷﻴﻌﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺠﺎﺷﻲ دراﻟﻔﻬﺮﺳﺖ او را اول ﻣﺼﻨﻒ ﺷﻴﻌﻪ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ).(1
ﺑﻌﺪ از اﺑﻮراﻓﻊ ،ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﺘﺎب ﺣﺪﻳﺚ ﻛﺮده اﺳﺖ .اﺛﺮ ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ درﺑﺎره ﺷﺮح و ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺣﺪﻳﺚ
ﺟﺎﺛﻠﻴﻖ روﻣﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت رﺳﻮل اﻛﺮم ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻴﻖ آﻣﺪ).(2
ﭘﺲ از ﺳﻠﻤﺎن ﻧﺎم ﻋﺪه دﻳﮕﺮ از ﻗﺒﻴﻞ اﺑﻮذر ﻏﻔﺎري و اﺻﺒﻎ ﺑﻦ ﻧﺒﺎﺗﻪ و دﻳﮕﺮان ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد .ﺳﻠﻴﻢ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ
از ﺻﺤﺎﺑﻪ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺗﺎﻟﻴﻔﻲ دارد ﻛﻪ اﺧﻴﺮا ﺑﻪ ﻃﺒﻊ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ).(3
در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻛﻪ از ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ"ﺻﺤﻴﻔﻪ ﺳﺠﺎدﻳﻪ"اﺳﺖ،
وﻓﺎت اﻣﺎم ﺳﺠﺎد در اواﺧﺮ ﻗﺮن اول اﺳﺖ و اﻳﻦ اﺛﺮ ﺟﺎوﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم زﺑﻮر آل ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه اﺳﺖ از
ﻧﻴﻤﻪ دوم ﻗﺮن اول ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻜﺘﻮب دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻘﻞ و رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن دوم ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎن اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ و اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻬﻤﺎاﻟﺴﻼم ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﺮاي ﺷﻴﻌﻪ آزادي ﺑﻮده
اﺳﺖ دوره اوج ﻧﻘﻞ و رواﻳﺖ و ﺿﺒﻂ و ﻛﺘﺎب ﺣﺪﻳﺚ اﺳﺖ ﻧﺎم ﭼﻬﺎر ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﻣﺤﻀﺮ
اﻣﺎم ﺻﺎدق اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ اﺻﺤﺎب اﻣﺎم ﺻﺎدق و اﻣﺎم ﻛﺎﻇﻢ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎاﻟﺴﻼم ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻛﺘﺎب ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺗﺄﻟﻴﻒ
ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ"اﺻﻮل ارﺑﻌﻤﺎه"ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ،ﻣﺆﻟﻔﺎن اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ از ﻣﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻨﺪ.
در دوره ﺑﻌﺪ ،ﻳﻌﻨﻲ اواﺧﺮ ﻗﺮن ﺳﻮم و اواﺋﻞ ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ،ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺟﻮاﻣﻊ ﺣﺪﻳﺚ راﺋﺞ ﺷﺪ .ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻛﻪ
اﻣﺮوز در ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﺖ و در اﻳﻦ دوره اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻧﺒﻮغ ﺧﻮد و
ﻫﻢ اﺧﻼص و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﻼم در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ.
ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻫﻤﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻳﺎد ﻛﻨﻴﻢ .زﻳﺮا اﻳﻦ
ﻛﺎر ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﺄﻟﻴﻒ ﭼﻨﺪ ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ ،در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ و ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ ﺷﻴﻌﻪ
و ﺳﻨﻲ را ﻧﺎم ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدد اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺟﻮاﻣﻊ ﺣﺪﻳﺚ ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ
اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ .ﺑﺤﺚ
ﭘﺎورﻗﻲ
) (1ﻫﻤﺎن ،ص .280
) (2ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﺋﻲ از اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ در ﻛﺘﺎب ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺻﺪوق ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻔﺮق ذﻛﺮ ﺷﺪه .رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ آن ﻛﺘﺎب،
ﭼﺎپ ﻣﻜﺘﺒﺔاﻟﺼﺪوق در ﺳﺎل 1387ﺻﻔﺤﺎت 282و 286و316
) (3ﺗﺎﺳﻴﺲ اﻟﺸﻴﻌﻪ ،ص .280
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 408
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
