Page 414 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 414
ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ دﻳﺪﻳﻢ ،ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺆﻟﻔﺎن"ﻛﺘﺐ ارﺑﻌﻪ"ﺷﻴﻌﻪ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ اﻳﺮاﻧﻲ
ﺑﻮدهاﻧﺪ ،ﻣﺆﻟﻔﺎن"ﺻﺤﺎح ﺳﺘﻪ"اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺐ اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ اﺳﺖ اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،اﻋﻢ از
اﻳﺮاﻧﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﮋاد ﻳﺎ اﻳﺮاﻧﻲ ﻋﺮب ﻧﮋاد.
ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺆﻟﻔﺎن"ﺻﺤﺎح ﺳﺘﻪ"در ﻣﻴﺎن ﻣﻌﺎرﻳﻒ و ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ ﻣﺤﺪﺛﻴﻦ اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان"ﺣﺎﻓﻆ"و ﻳﺎ
ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ و ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻣﻬﻢ و ذي ﻗﻴﻤﺘﻲ از ﻧﻈﺮ اﺣﺎدﻳﺚ اﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ
ﻛﺮدهاﻧﺪ ،ﻋﻠﻤﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻓﺮاواﻧﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺮاي اﺣﺘﺮاز از ﺗﻄﻮﻳﻞ از ذﻛﺮ ﻧﺎم آﻧﻬﺎ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ.
ﻓﻘﻪ و ﻓﻘﺎهﺖ
از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﻨﻮن ﻋﻠﻤﻲ اﺳﻼﻣﻲ ،ﻓﻦ ﻓﻘﻪ اﺳﺖ .ﻓﻦ ﻓﻘﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﻦ اﺳﺘﺨﺮاج و اﺳﺘﻨﺒﺎط اﺣﻜﺎم از
ﻣﺪارك :ﻛﺘﺎب ،ﺳﻨﺖ ،اﺟﻤﺎع ،ﻋﻘﻞ .ﻋﻠﻢ ﻓﻘﻪ ﻳﻚ ﻋﻠﻢ ﻧﻈﺮي اﺳﺖ ،ﺑﺮﺧﻼف ﺣﺪﻳﺚ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﻧﻘﻠﻲ و
ﺣﻔﻈﻲ اﺳﺖ.
ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ از ﻗﺮن اول ﺑﻪ"اﺟﺘﻬﺎد"ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ اﺟﺘﻬﺎد ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺻﺤﻴﺢ از ﻟﻮازم دﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻼم اﺳﺖ ﻛﻪ از
ﻃﺮﻓﻲ دﻳﻦ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ اﺳﺖ ،ﺑﻪ ﻗﻮم و ﻧﮋاد و ﻣﻨﻄﻘﻪاي اﺧﺘﺼﺎص ﻧﺪارد ،و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻪ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ و
دﻳﻦ ﺧﺎﺗﻢ اﺳﺖ و در ﻫﻤﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺘﻐﻴﺮ روزﮔﺎر ﻛﻪ ﻻزﻣﻪ ﺗﻤﺪن ﺑﺸﺮي اﺳﺖ ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ.
ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ ﻛﻪ اﺟﺘﻬﺎد در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ در ﻗﺮن اول ﭘﻴﺪا ﺷﺪ و در ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻌﻪ در ﻗﺮن ﺳﻮم.
ﻋﻠﺖ ﺗﺎﺧﺮ ﺷﻴﻌﻪ را در ﻓﻘﻪ ﺑﻲﻧﻴﺎزي ﺷﻴﻌﻪ از اﺟﺘﻬﺎد ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺣﻀﻮر اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ،ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ .اﻣﺎ
ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺎ در ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي "اﺟﺘﻬﺎد در اﺳﻼم") (1و اﻟﻬﺎﻣﻲ از ﺷﻴﺦ اﻟﻄﺎﺋﻔﻪ") (2اﺛﺒﺎت ﻛﺮدهاﻳﻢ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ
اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ.
ﻓﻘﻪ ﺑﻤﻌﻨﻲ ﻓﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط و اﺳﺘﺨﺮاج و ﺗﻄﺒﻴﻖ اﺻﻮل و ﻛﻠﻴﺎت ﺑﺮ ﺟﺰﺋﻴﺎت از ﺻﺪر اول ﻫﻢ در ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻌﻪ
وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﻫﻢ در ﻣﻴﺎن اﻫﻞ ﺳﻨﺖ ،ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻓﺎت اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﻘﻪ و اﻋﺘﻤﺎد ﻳﺎ ﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎد
ﺑﻪ رأي و ﻗﻴﺎس ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻓﺮﻗﻪ اﺳﻼﻣﻲ
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﻜﺘﺐ ﺗﺸﻴﻊ ،ﺷﻤﺎره 3و ﻛﺘﺎب ده ﮔﻔﺘﺎر.
) (2ﻛﺘﺎب ﻫﺰاره ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ ﺟﻠﺪ دوم و ﻳﺎدﻧﺎﻣﻪ ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ ﺟﻠﺪ ﺳﻮم.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 413
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
