Page 416 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 416
از ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ،ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﺳﻪ ﭼﻬﺎر ﻗﺮن اﺧﻴﺮ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻓﻘﻬﺎء ﺷﻴﻌﻪ را اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ داده و
ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ .در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل در ﻫﻤﻴﻦ دورهﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﻓﻘﻬﺎي ﺷﻴﻌﻪ از ﻣﻴﺎن ﻋﺮب ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ
ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﻣﻘﺎم ﺷﺎﻣﺨﻲ دارﻧﺪ از ﻗﺒﻴﻞ ﺷﻴﺦ ﺟﻌﻔﺮ ﻛﺎﺷﻒ اﻟﻐﻄﺎء و ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﻦ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻮاﻫﺮ
اﻟﻜﻼم) (1رﺿﻮان اﷲ ﻋﻠﻴﻬﻢ اﺟﻤﻌﻴﻦ.
ﺑﻲﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮي از ﻓﻘﻪ و ﻓﻘﻬﺎء ﺷﻴﻌﻪ از زﻣﺎن ﻏﻴﺒﺖ ﺻﻐﺮا ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ذﻛﺮ ﻛﻨﻴﻢ
ﺗﺎ ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻬﻢ اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﻓﻘﻪ ﺷﻴﻌﻪ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ،ﺗﺴﻠﺴﻞ و ﺗﺪاوم اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﻼﻣﻲ در
ﻃﻮل ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻫﺰار و ﺻﺪ ﺳﺎل ﻛﻪ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻴﺰ روﺷﻦ ﺷﻮد.
ﻋﻠﻢ ﻓﻘﻪ ،ﻳﻌﻨﻲ ﻓﻘﻪ ﻣﺪون ﻛﻪ در آن ﻛﺘﺎب ﺗﺪوﻳﻦ و ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ و آن ﻛﺘﺐ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮد
اﺳﺖ ،ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻫﺰار و ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ دارد .ﻳﻌﻨﻲ از 11ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﺪون وﻗﻔﻪ ﺣﻮزهﻫﺎي ﺗﺪرﻳﺴﻲ ﻓﻘﻬﻲ
ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮده اﺳﺖ ،اﺳﺘﺎدان ﺷﺎﮔﺮداﻧﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ و آن ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺷﺎﮔﺮدان دﻳﮕﺮي ﺗﺮﺑﻴﺖ
ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ .و اﻳﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺘﺎد و ﺷﺎﮔﺮدي ﻗﻄﻊ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.
اﻟﺒﺘﻪ ﻋﻠﻮم دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ،ﻣﻨﻄﻖ ،رﻳﺎﺿﻴﺎت ،ﻃﺐ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ و ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﺋﻲ از زﻣﺎﻧﻬﺎي دورﺗﺮ
در اﻳﻦ ﻋﻠﻮم در دﺳﺖ اﺳﺖ ،وﻟﻲ در ﻫﻴﭽﻴﻚ از آن ﻋﻠﻮم ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺘﻮان اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻴﺎت ﻣﺘﺴﻠﺴﻞ و
ﻣﺘﺪاوﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ وﻻﻳﻨﻘﻄﻊ راﺑﻄﻪ اﺳﺘﺎد و ﺷﺎﮔﺮدي در آن ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎن داد ،ﻓﺮﺿﺎ ﻫﻢ
در ﻋﻠﻢ دﻳﮕﺮي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم اﺳﺖ ،ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻨﻬﺎ در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻮم
ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻣﺘﺴﻠﺴﻞ و ﻣﻨﻈﻢ ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ دارﻧﺪ ﻛﻪ وﻗﻔﻪاي در ﺑﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ .ﻣﺎ ﺑﻌﺪا
راﺟﻊ ﺑﻪ ﺗﺴﻠﺴﻞ و ﺗﺪاوم ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻋﺮﻓﺎن ﻫﻢ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد.
ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺘﺴﻠﺴﻞ ارﺑﺎب
ﻋﻠﻮم را ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎزﻧﺪ .اﻳﻦ ﻛﺎر در درﺟﻪ اول ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻤﺎي ﺣﺪﻳﺚ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ودردرﺟﺎت ﺑﻌﺪي
ﺑﺮاي ﻋﻠﻤﺎي ﻋﻠﻮم دﻳﮕﺮ ﻣﺎ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي زﻳﺎدي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻨﻮان دارﻳﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺒﻘﺎت اﻟﻔﻘﻬﺎء اﺑﻮاﺳﺤﺎق ﺷﻴﺮازي،
ﻃﺒﻘﺎت اﻻﻃﺒﺎء اﺑﻦ اﺑﻲ اﺻﻴﺒﻌﻪ ،ﻃﺒﻘﺎت اﻟﻨﺤﻮﻳﻴﻦ و ﻃﺒﻘﺎت اﻟﺼﻮﻓﻴﻪ اﺑﻮﻋﺒﺪ اﻟﺮﺣﻤﻦ ﺳﻠﻤﻲ.
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ)ﻣﻜﺎرم اﻻﺛﺎر ﺟﻠﺪ (5ﻛﻪ اﻳﺸﺎن اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ اﻻﺻﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 415
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
