Page 422 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫‪ - 11‬ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﻤﻜﺎرم ﺑﻦ زﻫﺮه‪ .‬در ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻪ ﻳﻚ واﺳﻄﻪ از اﺑﻮﻋﻠﻲ ﭘﺴﺮ ﺷﻴﺦ اﻟﻄﺎﺋﻔﻪ رواﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و در‬
‫ﻓﻘﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ واﺳﻄﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ اﺳﺖ اﻫﻞ ﺣﻠﺐ اﺳﺖ‪ .‬و در ﺳﺎل ‪ 585‬درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺘﺎب‬
‫ﻣﻌﺮوف او در ﻓﻘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻏﻨﻴﻪ"ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه در اﺻﻄﻼح ﻓﻘﻬﺎء"ﺣﻠﺒﻴﺎن")ﺑﻪ ﺻﻴﻐﻪ ﺗﺜﻨﻴﻪ( ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮد اﺑﻮاﻟﺼﻼح ﺣﻠﺒﻲ و اﺑﻦ زﻫﺮه ﺣﻠﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﺮﮔﺎه "ﺣﻠﺒﻴﻮن")ﺑﻪ ﺻﻴﻐﻪ ﺟﻤﻊ( ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮد آن دو ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻋﻼوه اﺑﻦ اﻟﺒﺮاج اﺳﺖ ﻛﻪ او ﻫﻢ اﻫﻞ ﺣﻠﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ آﻧﭽﻪ در ﻣﺴﺘﺪرك)‪(1‬‬

‫ﺿﻤﻦ اﺣﻮال ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﻦ زﻫﺮه ﻛﺘﺎب اﻟﻨﻬﺎﻳﺔ ﺷﻴﺦ‬
‫ﻃﻮﺳﻲ را ﻧﺰد اﺑﻮﻋﻠﻲ ﺣﺴﻦ ﺑﻦ اﻟﺤﺴﻴﻦ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ اﺑﻦ اﻟﺤﺎﺟﺐ ﺣﻠﺒﻲ ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و او آن ﻛﺘﺎب را ﻧﺰد‬
‫اﺑﻮ ﻋﺒﺪاﷲ زﻳﻨﻮ ﺑﺎدي در ﻧﺠﻒ و او ﻧﺰد ﺷﻴﺦ رﺷﻴﺪ اﻟﺪﻳﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ زﻳﺮك ﻗﻤﻲ و ﺳﻴﺪ اﺑﻲ ﻫﺎﺷﻢ ﺣﺴﻴﻨﻲ و‬
‫آن دو ﻧﺰد ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺪاﻟﺠﺒﺎر رازي ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮده ﺑﻮدها ﻧﺪ و ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺪاﻟﺠﺒﺎر ﺷﺎﮔﺮد ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻘﻞ‪ ،‬اﺑﻦ زﻫﺮه ﺑﺎ ﭼﻬﺎر واﺳﻄﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 12‬اﺑﻦ ﺣﻤﺰه ﻃﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻋﻤﺎداﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻫﻢ ﻃﺒﻘﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ او را‬
‫ﻫﻢ ﻃﺒﻘﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺷﺎﮔﺮدان ﺷﻴﺦ داﻧﺴﺘﻪ و ﺑﻌﻀﻲ دوره او را از اﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﺘﺎﺧﺮﺗﺮ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎل وﻓﺎﺗﺶ دﻗﻴﻘﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ در ﺣﺪود ﻧﻴﻤﻪ دوم ﻗﺮن ﺷﺸﻢ در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻫﻞ ﺧﺮاﺳﺎن‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮوﻓﺶ در ﻓﻘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم"وﺳﻴﻠﻪ "اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 13‬اﺑﻦ ادرﻳﺲ ﺣﻠﻲ‪ .‬از ﻓﺤﻮل ﻋﻠﻤﺎي ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮدش ﻋﺮب اﺳﺖ و ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ ﺟﺪ ﻣﺎدري‬
‫او)اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻊ اﻟﻮاﺳﻄﻪ( ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺮﻳﺖ ﻓﻜﺮ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﻮﻟﺖ و ﻫﻴﺒﺖ ﺟﺪش ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ را‬
‫ﺷﻜﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻤﺎء و ﻓﻘﻬﺎء ﺗﺎ ﺳﺮ ﺣﺪ اﻫﺎﻧﺖ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﺮد در ﺳﺎل ‪ 598‬در ﺳﻦ ‪ 55‬ﺳﺎﻟﮕﻲ‬
‫درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﻧﻔﻴﺲ و ﻣﻌﺮوف او در ﻓﻘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم"ﺳﺮاﺋﺮ"اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﻦ ادرﻳﺲ از ﺗﻼﻣﺬه‬
‫ﺳﻴﺪاﺑﻮاﻟﻤﻜﺎرم ﺑﻦ زﻫﺮه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻌﺒﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻪ اﺑﻦ ادرﻳﺲ در ﻛﺘﺎب اﻟﻮدﻳﻌﻪ از ﻛﺘﺎب اﻟﺴﺮاﺋﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﻌﺎﺻﺮ وي ﺑﻮده اﺳﺖ و او را ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮده اﺳﺖ و در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬

‫ﻓﻘﻬﻲ ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻜﺎﺗﺒﺎﺗﻲ رد و ﺑﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 14‬ﺷﻴﺦ اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻦ ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻳﺤﻴﻲ ﺑﻦ ﺳﻌﻴﺪ ﺣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻣﺤﻘﻖ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‬
‫)‪ (1‬ج ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪.506‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪421‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬