Page 423 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 423
ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي زﻳﺎد در ﻓﻘﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ :ﺷﺮاﻳﻊ ،ﻣﻌﺎرج ،ﻣﻌﺘﺒﺮ ،اﻟﻤﺨﺘﺼﺮ ،اﻟﻨﺎﻓﻊ و ﻏﻴﺮه اﺳﺖ .ﻣﺤﻘﻖ
ﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ واﺳﻄﻪ ﺷﺎﮔﺮد اﺑﻦ زﻫﺮه و اﺑﻦ ادرﻳﺲ ﺣﻠﻲ ﺳﺎﺑﻖاﻟﺬﻛﺮ اﺳﺖ .دراﻟﻜﻨﻲ واﻻﻟﻘﺎب ذﻳﻞ اﺣﻮال
اﺑﻦ ﻧﻤﺎ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ":ﻣﺤﻘﻖ ﻛﺮﻛﻲ در وﺻﻒ ﻣﺤﻘﻖ ﺣﻠﻲ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ اﻋﻠﻢ اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻣﺤﻘﻖ در ﻓﻘﻪ اﻫﻞ
ﺑﻴﺖ ،ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﻧﻤﺎي ﺣﻠﻲ و اﺟﻞ اﺳﺎﺗﻴﺪ او اﺑﻦ ادرﻳﺲ ﺣﻠﻲ اﺳﺖ".
ﻇﺎﻫﺮا ﻣﻘﺼﻮد ﻣﺤﻘﻖ ﻛﺮﻛﻲ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﺟﻞ اﺳﺎﺗﻴﺪ اﺑﻦ ﻧﻤﺎ اﺑﻦ ادرﻳﺲ اﺳﺖ .زﻳﺮا اﺑﻦ ادرﻳﺲ در 598
درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﺤﻘﻖ در 676درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ .ﻗﻄﻌﺎ ﻣﺤﻘﻖ ﺣﻮزه درس اﺑﻦ ادرﻳﺲ را درك ﻧﻜﺮده
اﺳﺖ در رﻳﺤﺎﻧﺔاﻻدب ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﻣﺤﻘﻖ ﺣﻠﻲ ﺷﺎﮔﺮد ﺟﺪ و ﭘﺪر ﺧﻮدش و ﺳﻴﺪ ﻓﺨﺎر ﺑﻦ ﻣﻌﺪ ﻣﻮﺳﻮي و اﺑﻦ
زﻫﺮه ﺑﻮده اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻧﻴﺰ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ ،زﻳﺮا ﻣﺤﻘﻖ اﺑﻦ زﻫﺮه را ﻛﻪ در 585درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ درك ﻧﻜﺮده
اﺳﺖ .ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﺪر ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺎﮔﺮد اﺑﻦ زﻫﺮه ﺑﻮده اﺳﺖ.
او اﺳﺘﺎد ﻋﻼﻣﻪ ﺣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪا ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ .در ﻓﻘﻪ ﻛﺴﻲ را ﺑﺮ او ﻣﻘﺪم ﻧﻤﻲﺷﻤﺎرﻧﺪ .در اﺻﻄﻼح ﻓﻘﻬﺎء
ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺤﻘﻖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻣﻘﺼﻮد ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﺰرﮔﻮار اﺳﺖ .ﻓﻴﻠﺴﻮف و رﻳﺎﺿﻲدان ﺑﺰرگ
ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ ﺑﺎ او در ﺣﻠﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮده و در ﺟﻠﺴﻪ درس ﻓﻘﻬﺶ ﺣﻀﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي
ﻣﺤﻘﻖ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻛﺘﺎب ﺷﺮاﻳﻊ در ﻣﻴﺎن ﻃﻼب ﻳﻚ ﻛﺘﺎب درﺳﻲ ﺑﻮده و ﻫﺴﺖ و ﻓﻘﻬﺎء زﻳﺎدي ﻛﺘﺐ ﻣﺤﻘﻖ
را ﺷﺮح ﻛﺮده ﻳﺎ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ.
- 15ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﻣﻄﻬﺮ ﺣﻠﻲ ،ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﻋﻼﻣﻪ ﺣﻠﻲ ،ﻳﻜﻲ از اﻋﺠﻮﺑﻪﻫﺎي روزﮔﺎر اﺳﺖ
در ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل و ﻛﻼم و ﻣﻨﻄﻖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ و رﺟﺎل و ﻏﻴﺮه ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ،در ﺣﺪود ﺻﺪ ﻛﺘﺎب از آﺛﺎر
ﺧﻄﻲ ﻳﺎ ﭼﺎﭘﻲ او ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﺋﻲ)ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺬﻛﺮهاﻟﻔﻘﻬﺎء( ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺒﻮغ او
را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ .ﻋﻼﻣﻪ ﻛﺘﺐ زﻳﺎدي در ﻓﻘﻪ دارد ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺐ آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺤﻘﻖ ﺣﻠﻲ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﻌﺪ از
او ﻃﺮف ﻓﻘﻬﺎء ﺷﺮح و ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻛﺘﺐ ﻣﻌﺮوف ﻓﻘﻬﻲ ﻋﻼﻣﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ارﺷﺎد ،ﺗﺒﺼﺮه
اﻟﻤﺘﻌﻠﻤﻴﻦ ،ﻗﻮاﻋﺪ ،ﺗﺤﺮﻳﺮ ،ﺗﺬﻛﺮه اﻟﻔﻘﻬﺎء ،ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻟﺸﻴﻌﻪ ،ﻣﻨﺘﻬﻲ .ﻋﻼﻣﻪ اﺳﺎﺗﻴﺪ زﻳﺎدي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .در
ﻓﻘﻪ ﺷﺎﮔﺮد داﺋﻲ ﺧﻮد ﻣﺤﻘﻖ ﺣﻠﻲ و در ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻣﻨﻄﻖ ﺷﺎﮔﺮد ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ،ﻓﻘﻪ
ﺗﺴﻨﻦ را ﻧﺰد ﻋﻠﻤﺎي اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ .ﻋﻼﻣﻪ در ﺳﺎل 648ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه و در ﺳﺎل 726در
ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
- 16ﻓﺨﺮاﻟﻤﺤﻘﻘﻴﻦ ،ﭘﺴﺮ ﻋﻼﻣﻪ ﺣﻠﻲ ،در 682ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه و در ﺳﺎل 771
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ﻬﺮ 422
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
