Page 557 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 557
اﺳﺖ ،ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﺧﻴﺮ ﺑﺮاي ﺗﺼﻮف و وﺻﻮل ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﻪ ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﻨﺪ :اول ﺗﻮﺑﻪ و ﭘﺲ
از آن ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﻋﻤﺎل دﻳﮕﺮ ...ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎء ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﻤﻠﻲ ﺷﻮد").(2
ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺧﻮد ﻋﺮﻓﺎ ،ﺑﻌﻀﻲ از ﺳﻼﺳﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ را ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي و از او ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ،
ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺸﺎﻳﺦ اﺑﻮﺳﻌﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺨﻴﺮ) (2اﺑﻦاﻟﻨﺪﻳﻢ در اﻟﻔﻬﺮﺳﺖ ﻓﻦ ﭘﻨﺠﻢ از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺑﻮ
ﻣﺤﻤﺪ ،ﺟﻌﻔﺮ ﺧﻠﺪي را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺣﺴﻦ ﻫﻔﺘﺎد ﻧﻔﺮ از اﺻﺤﺎب ﺑﺪر را
درك ﻛﺮده اﺳﺖ.
ﺛﺎﻟﺜﺎ ﺑﻌﻀﻲ از ﺣﻜﺎﻳﺎت ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي ﻋﻤﻼ ﺟﺰء ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ
ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻧﺎم ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﺑﻌﺪا ﺑﻌﻀﻲ از آن ﺣﻜﺎﻳﺎت را ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻧﻘﻞ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد .ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي
اﻳﺮاﻧﻲاﻻﺻﻞ اﺳﺖ.
-2ﻣﺎﻟﻚﺑﻦ دﻳﻨﺎر .اﻳﻦ ﻣﺮد اﻫﻞ ﺑﺼﺮه اﺳﺖ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر زﻫﺪ و ﺗﺮك ﻟﺬت را ﺑﻪ اﻓﺮاط
ﻛﺸﺎﻧﺪه اﺳﺖ ،داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ از او در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد .وي در ﺳﺎل 131ﻫﺠﺮي درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
- 3اﺑﺮاﻫﻴﻢ ادﻫﻢ .اﻫﻞ ﺑﻠﺦ اﺳﺖ ،داﺳﺘﺎن ﻣﻌﺮوﻓﻲ دارد ﺷﺒﻴﻪ داﺳﺘﺎن ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدا .ﮔﻮﻳﻨﺪ :در اﺑﺘﺪاء
ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﻠﺦ ﺑﻮد و ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺗﻲ رخ داد ﻛﻪ ﺗﺄﺋﺐ ﺷﺪ و در ﺳﻠﺴﻠﻪ اﻫﻞ ﺗﺼﻮف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .ﻋﺮﻓﺎ ﺑﺮاي وي
اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎد ﻗﺎﺋﻠﻨﺪ ،در ﻣﺜﻨﻮي داﺳﺘﺎن ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﺮاي او آورده اﺳﺖ .اﺑﺮاﻫﻴﻢ در ﺣﺪود ﺳﺎل 161ﻫﺠﺮي
درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
-4راﺑﻌﻪ ﻋﺪوﻳﻪ اﻳﻦ زن ﻣﺼﺮي اﻻﺻﻞ و ﻳﺎ ﺑﺼﺮي اﻻﺻﻞ و از اﻋﺎﺟﻴﺐ روزﮔﺎر اﺳﺖ ،و ﭼﻮن ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ
دﺧﺘﺮ ﺧﺎﻧﻮادهاش ﺑﻮد"راﺑﻌﻪ"ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪ .راﺑﻌﻪ ﻋﺪوﻳﻪ ﻏﻴﺮ از راﺑﻌﻪ ﺷﺎﻣﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ او ﻫﻢ از ﻋﺮﻓﺎ اﺳﺖ و
ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺟﺎﻣﻲ اﺳﺖ و در ﻗﺮن ﻧﻬﻢ ﻣﻲزﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ .راﺑﻌﻪ ﻋﺪوﻳﻪ ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﺑﻠﻨﺪ و اﺷﻌﺎري در اوج ﻋﺮﻓﺎن و
ﺣﺎﻻﺗﻲ ﻋﺠﻴﺐ دارد .داﺳﺘﺎﻧﻲ درﺑﺎره ﻋﻴﺎدت ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي و ﻣﺎﻟﻚﺑﻦ دﻳﻨﺎر و ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ از او ﻧﻘﻞ
ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ .راﺑﻌﻪ در ﺣﺪود 135ﻳﺎ 136درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ و
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﻣﻴﺮاث اﺳﻼم ،ﺻﻔﺤﻪ 85اﻳﻀﺎ رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺿﺮات دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﺪوي در داﻧﺸﻜﺪه اﻟﻬﻴﺎت و
ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﻲ در ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ 53 - 52ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﻠﻤﺎت ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ در
آن رﺳﺎﻟﻪ ﻫﺴﺖ ،اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺻﻮﻓﻴﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺳﻨﺎد ﺧﻮد را از ﻃﺮﻳﻖ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي
ﺑﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ)ع( ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ و ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺳﺖ.
) (2ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺼﻮف در اﺳﻼم ص 462ﻧﻘﻞ از ﻛﺘﺎب"ﺣﺎﻻت و ﺳﺨﻨﺎن اﺑﻮﺳﻌﻴﺪ اﺑﻮاﻟﺨﻴﺮ".
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 556
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
