Page 555 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 555
اﺳﺖ اﺑﻮﻫﺎﺷﻢ ﺻﻮﻓﻲ ﻛﻮﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﺮن دوم ﻣﻲزﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻢ او اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در رﻣﻠﻪ
ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺻﻮﻣﻌﻪ)ﺧﺎﻧﻘﺎه( ﺑﺮاي ﻋﺒﺎدت ﮔﺮوﻫﻲ از ﻋﺒﺎد و زﻫﺎد ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ) (1ﺗﺎرﻳﺦ دﻗﻴﻖ وﻓﺎت اﺑﻮ
ﻫﺎﺷﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ،اﺑﻮﻫﺎﺷﻢ اﺳﺘﺎد ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري ﻣﺘﻮﻓﺎ در 161ﺑﻮده اﺳﺖ.
اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﻗﺸﻴﺮي ﻛﻪ ﺧﻮد از ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ ﻋﺮﻓﺎ و ﺻﻮﻓﻴﻪ اﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل 200ﻫﺠﺮي ﭘﻴﺪا
ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻧﻴﻜﻮﻟﺴﻮن ﻧﻴﺰ ،ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﺎم در اواﺧﺮ ﻗﺮن دوم ﻫﺠﺮي ﭘﻴﺪا ﺷﺪه اﺳﺖ از رواﻳﺘﻲ ﻛﻪ در
ﻛﺘﺎب اﻟﻤﻌﻴﺸﺔ ﻛﺎﻓﻲ ،ﺟﻠﺪ ﭘﻨﺠﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در زﻣﺎن اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم ﮔﺮوﻫﻲ
ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري وﻋﺪهاي دﻳﮕﺮ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻳﻌﻨﻲ در ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن دوم ﻫﺠﺮي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﺧﻮاﻧﺪه
ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .اﮔﺮ اﺑﻮﻫﺎﺷﻢ ﻛﻮﻓﻲ اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و او اﺳﺘﺎد ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري
ﻣﺘﻮﻓﻲ در ﺳﺎل 161ﻫﺠﺮي ﻫﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ ،ﭘﺲ در ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن دوم ﻫﺠﺮي اﻳﻦ ﻧﺎم ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه ﺑﻮده
اﺳﺖ ،ﻧﻪ در اواﺧﺮ ﻗﺮن دوم)آﻧﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻧﻴﻜﻮﻟﺴﻮن و دﻳﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ( و ﻇﺎﻫﺮا ﺷﺒﻬﻪاي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ وﺟﻪ
ﺗﺴﻤﻴﻪ ﺻﻮﻓﻴﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ ﭘﻮﺷﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ)ﺻﻮف ﭘﺸﻢ( ﺻﻮﻓﻴﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ زﻫﺪ و اﻋﺮاض از دﻧﻴﺎ
از ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي ﻧﺮم اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي درﺷﺖ ﭘﺸﻤﻴﻦ ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ.
اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ از ﭼﻪ وﻗﺖ ،اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺧﻮد را)ﻋﺎرف( ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ ﺑﺎز اﻃﻼع دﻗﻴﻘﻲ ﻧﺪارﻳﻢ .ﻗﺪر ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻨﺴﺖ و از
ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﺳﺮي ﺳﻘﻄﻲ ﻣﺘﻮﻓﻲ 243ﻫﺠﺮي ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ) (2ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻗﺮن ﺳﻮم
ﻫﺠﺮي اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ،ﺷﺎﻳﻊ و راﻳﺞ ﺑﻮده اﺳﺖ .وﻟﻲ در ﻛﺘﺎب)اﻟﻠﻤﻊ( اﺑﻮﻧﺼﺮ ﺳﺮاج ﻃﻮﺳﻲ ﻛﻪ از ﻣﺘﻮن ﻣﻌﺘﺒﺮ
ﻋﺮﻓﺎن و ﺗﺼﻮف اﺳﺖ ﺟﻤﻠﻪاي از ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ در ﺣﺪود ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن دوم اﻳﻦ
اﺻﻄﻼح ﭘﻴﺪا ﺷﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ).(3
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺼﻮف در اﺳﻼم ،ﺗﺄﻟﻴﻒ دﻛﺘﺮ ﻗﺎﺳﻢ ﻏﻨﻲ ،ﺻﻔﺤﻪ 19در ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﺻﻔﺤﻪ 44از
ﻛﺘﺎب)ﺻﻮﻓﻴﻪ و ﻓﻘﺮاء اﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اول ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺮاي ﺻﻮﻓﻴﻪ ﺳﺎﺧﺖ ،ﺑﻌﻀﻲ
از ﭘﻴﺮوان ﻋﺒﺪاﻟﻮاﺣﺪ ﺑﻦ زﻳﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ،ﻋﺒﺪاﻟﻮاﺣﺪ از اﺻﺤﺎب ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي اﺳﺖ( اﮔﺮ اﺑﻮﻫﺎﺷﻢ ﺻﻮﻓﻲ از
ﭘﻴﺮوان ﻋﺒﺪاﻟﻮاﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺗﻨﺎﻗﻀﻲ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻧﻘﻞ ﻧﻴﺴﺖ.
) (2ﺗﺬﻛﺮه اﻻوﻟﻴﺎء ﺷﻴﺦ ﻋﻄﺎر
)) (3اﻟﻠﻤﻊ ص .(427
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ﻬﺮ 554
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
