Page 66 - Münip E-Book

Yûnus’a Dair

MEHMET ÇELİK *

Dostun evi gönüllerdir
Gönüller yapmaya geldim
Yûnus Emre

nadolu bir yangın yerini andırıyordu. Alaeddin savvufunun en cânlı döneminin de başlangıcıdır. Mo-
AKeykûbad’ın vefatından sonra Anadolu Selçuklu ğol istilasından kaçıp Anadolu’ya akın eden Horasan
tahtına İzzeddin Keykavûs geçmiş, Keykavûs’un döne- dervişlerinin faaliyetleri bu dönemde zirveye çıkar. İran
minde Anadolu’da baş gösteren Baba İshak isyanında coğrafyasında dünyadan elini eteğini çekmek suretinde
isyancılar Anadolu’yu baştan başa yakıp yıkmıştı. Bir kendisini gösteren tasavvuf, Anadolu’ya göçen Horasan
taraftan da Moğol istilası tehlikesi hızla yaklaşmaktay- dervişlerinin elinde dirlik ve birliği yeniden kurmanın
dı. İzzeddin Keykavûs’un vefatından sonra Selçuklu fikrî altyapısına dönüşmek üzeredir. Horasan’dan gelen
tahtına Gıyaseddin Keyhüsrev geçer. Moğollar 1243’te gazi-dervişler, kişinin kendi nefsiyle mücadelesini öğ-
meşhur Kösedağ Savaşı ile Anadolu’yu bir baştan diğer retmekle kalmıyor; aynı zamanda ülkedeki ve toplum-
başa ele geçirirler. Artık dirlik düzen bozulmuştur. Za- daki olumsuzluklarla mücadele etme yolunu seçiyordu.
ten Anadolu Selçukluları daha önceki Haçlı savaşlarının Bu gazi-derviş ruhu, sınır boylarında Bizanslılarla sıcak
ve iç savaşların yıkıntılarının üstesinden gelecek istik- çatışmaları da beraberinde getiriyordu. Yûnus Emre, işte
rarda ve güçte de değildir. Moğol işgali Anadolu’ya aç- böyle bir dönemde ve tasavvufî ortamda ortaya çıkan ya
lık, kıtlık ve ümitsizlikten başka bir şey getirememiştir. da çağın şartların ortaya çıkardığı bir insândır. Dervişlik
Anadolu coğrafyası hem maddeten hem de ma’nen bir yoluna girdiğinde artık bu yolun eğitimini alıp Anado-
çöküntü yaşıyordu. Selçuklu’nun zayıflaması sonucun- lu’nun yüzyılları aşan dili olacaktır. Kendisi bu eğitimini
da Anadolu’nun birçok yerlerinde beylikler kurulmaya şöyle dile getirecektir:
başlar. Bu dönem, tam bir ara dönem özelliği taşır. Yani Tapduk’un tapusunda
Selçuklu Devleti’nin yıkılıp Osmanlı Devleti’nin ku- Kul olduk kapusunda
ruluşu arasındaki dönemdir. Anadolu halkının bütün Miskin Yûnus çiğ idik
bezginliğine haraplığına karşın bu dönem Anadolu ta- Piştik Elhamdülillah.

* Şair/Yazar. Bahçeşehir Üniversitesi Prof. Dr.

64 2021/1