Page 68 - Türk Yurdu 387. sayı Kasım 2019(web için-kapaklı)

350 civarında gazete ve dergi yayımlandı. Cumhu- kültürünü tanıtmayı bir görev olarak üstlendiler.
riyet’in ilk dönemlerinde, 1958-1963 yılları arasında Basında olduğu gibi radyo ve TV iletişiminde de
Irak’ta siyasi, sosyal, iktisadi ve dinî düşünceleri temsil aynı durumlar yaşanıyordu. Baas rejiminin çizmiş
eden 120 gazete ve dergi yayımlandı. oluğu çerçevede programlar
1961 yılı sonunda basın özgürlüğünün sunuluyordu. Tüm bu önlemler
kısıtlanması, yeni bir dönemin başlangıcı önünde özgürlük ve demokrasi
sayıldı. Çünkü bu tarihten itibaren iktidar ilkesine inanan basın adamları,
siyasi düşünce özgürlüğüne tamamen tedirgin çalışmayı bilmişlerdir.
sansür uyguladı. Irak’ta yazılı ve görsel 1970’li yıllar, basın için bir öz-
basın, bu dönemde çok çalkantılı bir sü- gürlük sayılmış; ileriye, çağdaş
reçten geçti. Irak’ta Araplar hariç, bütün gelişmeye, toplumsal kalkınmaya
etnik gruplar kendi dillerinde serbestçe yönelik adımlar atılmıştır.
yayın yapmak, kültürel ve sosyal yaşamla- Birinci Körfez Savaşı sonra-
rının iletişim araçlarıyla da devam etmek sı, Irak’ta 15 vilayet, meydana
konusunda diğer etnik guruplarla aynı ka- gelen ayaklanma sonucu halkın
deri yaşadılar. 6 kontrolüne geçmiştir. Irak Ordu-
Irak iktidarı kendi siyaseti doğrultu- su Kuveyt’ten çekildikten sonra
sunda azınlık olarak gösterilen Kürtler, önce doğudan başladı daha son-
Türkmenler, Süryaniler, Yezidiler ve diğer ra Irak’ın kuzeyine kadar devam
gruplar iktidarın hışmına uğradı, kendi eden ayaklanmayı bastırma ope-
dillerinde kitap basmak, özel gazete ve rasyonu, büyük bir kıyıma yol
dergi çıkarmak veya radyo açmak gibi bir açtı. Irak ordusu, binlerce kişiyi
avantajları olmadı. Cumhuriyet ve Baas öldürdü; binlercesini de dağa,
Partisi döneminde Irak’ta 1990’da 219 ga- taşa ve yurtdışına sürgüne zor-
7
zete ve dergi yayımlanıyordu. Bu rakam ladı. AB, ABD ve İngiltere’nin
aynı zamanda Saddam rejimi düştüğünde kararıyla K. Irak’ta bir “Güvenlik
de kabul edilir bir rakamdır. Yani 10 Ni- Bölgesi” oluşturuldu. Bölge, Irak
san 2003 tarihine kadar Irak’ta önemli rejimi ve Saddam’a yasaklandı.
gazeteler yayımlanmıştır. Arapça olarak; Orada Arap, Kürt, Türkmen ve
Cumhuriyet, Sawra, Irak, Kadisiyye, Elifba, Süryani muhalifleri faal olarak si-
Turasulşabi dergileri, Türkmence; Yurt, yasi, sosyal, eğitim ve basın yayın
Birlik Sesi ve Kardaşlık, Kürtçe Hawkari, faaliyetleri yapmaya gayret etti-
Süryanice Beytulnahrain. Ayrıca İngilizce ler. Türkmenler de diğer gruplar
olarak; 15 günde bir Baghdat, Fransızca gibi çok sayıda gazete ve dergi
dergisi, İngilizce günlük gazete Baghdat çıkardılar. 8
Observer ve İngilizce iki ayda bir Gilga- 4.1. Cumhuriyet döneminde
mesh yayımlanıyordu. Irak’ta yayımlanan Türkçe

24 Ocak 1970 tarihinde Türkmenlere dergiler
tanınan kültür hakları ışığında Türkmence Bu dönemde Irak yayımla-
yayına başlayan Yurt gazetesinin doğuşu, nan Türkçe dergilerin başında
Türkmen basın döneminin gelişmesi için Türkmen Kardaşlık Ocağının
önemli bir adım olmuştur. İlk sayısı 18 yayın organı olan Kardaşlık der-
Haziran 1970’te çıkan Yurt, Türkmenlerin gisi; daha sonra Türkmen Kültür
ilk resmî yayın organı olması yanında Irak Müdürlüğünce yayımlanan Birlik
Türkmen kültürü ve edebiyatının ayakta Sesi dergisi, ardından da Irak Ede-
durmasına ve gelişmesine öncü olmuştu. biyatçılar ve Yazarlar Birliği Türk-
Yayını 33 yıl süren Yurt, Irak’ın öteki yayın men bürosu tarafından çıkarılan
organları olan gazete ve dergiler gibi Ame- Türkmen Yazarı dergisi gelir.
rikan işgalinden sonra kapandı. Son sayısı
15 Mart 2003 tarihinde çıktı. Türkmen 4.1.1. Kardaşlık dergisi
basınında çalışan kadro ve yazarları 1961 yılında Bağdat şehrin-
Türkmen basınını çağdaşlaştırarak dünya ulusları, de yayımlanmaya başlanmıştır. İlk sayısı, 1961 yılının
özellikle Türk dili konuşan ülkeler ve Türkiye ile basın Mayıs ayında çıkmıştır. Derginin sorumlusu ve baş-
ve iletişim köprüsü kurmayı başardılar. Irak Türkmen yazarı Avukat Muhammet Hac İzzet, yazı sekreteri

66
SAYI 387 • KASIM 2019