Page 46 - ศิลปศึกษาทช21003.indd

38

กลองชนะ

รูปรางเหมือนกลองแขกแตสั้นกวา หนาหนึ่งใหญ อีกหนาหนึ่งเล็ก ใชตีดวยไมงอ ๆ

หรือหวาย ทางดานหนาใหญ เดิมกลองชนะนาจะใชในกองทัพ หรือในการสงคราม ตอมาใช

เปนเครื่องประโคมในกระบวนพยุหยาตรา และใชประโคมพระบรมศพ พระศพ และศพ ตาม

เกียรติยศของงาน

กลองยาว

หุนกลองทําดวยไม ตอนหนาใหญ ตอนทายเรียวแลวบานปลายเปนรูปดอกลําโพงมี

หลายขนาด ขึ้นหนังหนาเดียว ตัวกลางนิยมตบแตงใหสวยงามดวยผาสี หรือผาดอกเย็บจีบยน

ปลอยเชิงเปนระบายหอยมาปกดวยกลอง มีสายสะพายสําหรับคลองสะพายบา ใชตีดวยฝามือ
แตการเลนโลดโผน อาจใชสวนอื่น ๆ ของรางกายตีก็มี กลองยาวไดแบบอยางมาจากพมา

นิยมเลนในงานพิธีขบวนแห กลองชนิดนี้เรียกชื่อตามเสียงที่ตีไดอีกชื่อหนึ่งวา “กลองเถิดเทิง”

ตะโพน

ทําดวยไมเนื้อแข็ง ขุดแตงใหเปนโพรงภายใน ขึ้นหนังสองหนา ตรงกลางปอง และ

สอบไปทางหนาทั้งสอง หนาหนึ่งใหญเรียกวา “หนาเทิ่ง” หรือ “หนาเทง” ปกติอยูดาน

ขวามือ อีกหนาหนึ่งเล็ก เรียกวา “หนามัด” ใชสายหนังเรียกวา “หนังเรียด” โยงเรงเสียง

ระหวางหนาทั้งสอง ตรองรอบขอบหนังขึ้นหนาทั้งสองขาง ถักดวยหนังตีเกลียวเปนเสนเล็ก ๆ

เรียกวา “ไสละมาน” สําหรับใชรอยหนังเรียด โยงไปโดยรอบจนหุมไมหุนไวหมด ตอนกลาง

หุนใชหนังเรียดพันโดยรอบเรียกวา “รัดอก” หัวตะโพนวางนอนอยูบนเทาที่ทําดวยไม ใชฝา

มือซาย - ขวาตีทั้งสองหนา

ฆอง

ทําดวยโลหะแผนรูปวงกลม ตรงกลางทําเปนปุมนูน เพื่อใชรองรับการตีใหเกิดเสียง

เรียกวา ปุมฆอง ตอจากปุมเปนฐานแผออกไป แลวงองุมลงมาโดยรอบเรียกวา “ฉัตร” สวนที่

เปนพื้นราบรอบปุมเรียกวา “หลังฉัตร” หรือ “ชานฉัตร” สวนที่งอเปนของเรียกวา “ใบฉัตร”

ที่ใบฉัตรนี้จะมีรูเจาะสําหรับรอยเชือก หรือหนังเพื่อแขวนฆอง ถาแขวนตีทางตั้งจะเจาะสองรู

ถาแขวนตีทางนอนจะเจาะสี่รู การบรรเลงฆองใชในการบรรเลงไดสองลักษณะคือ ใชตีกํากับ

46 ศิลปศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น : ทช21003
ส�ำนักงำน กศน.จังหวัดกำฬสินธุ์