Page 16 - 10_niigem_sudlal_Neat

БҮЛЭГ
1 НИЙГЭМ, НИЙГМИЙН ХАРИЛЦАА

хамаарсан харьцангуй мѵн чанартай. Жишээ нь, хэн нэгэн хурд хэтрѷѷллээ
гэж ѷзэхэд замын хѵдѵлгѵѵний дѷрмийг зѵрчсѵн ѷйлдэл тул гаж гэж тооцох уу?
Ихэнх нийгэмд ѷѷний тѵлѵѵ гаж нэр зѷѷдэггѷй. Гажуудал нийгмээсээ хамаараад
харьцангуй мѵн чанартай. Жишээ нь, Шинэ Гвинейн Чамбули омгийнхны эрчѷѷд
гэртээ сууж, нѷѷрээ будаж, эмэгтэйдээ тоогдохыг хичээхийг хэвийн гэж тооцдог
бол манайд ийм эрэгтэйчѷѷдэд нэр хоч ѵгч, ад ѷзэн буруушаадаг. Хичээлийн
эхэнд ѵгѷѷлсэн тохиолдлууд нь цаг хугацааны дагуу нийгэм ѵѵрчлѵгдѵхѵд гаж,
бурууд тооцогддог байсан зѷйл зѵвтгѵгдѵж, хѷлээн зѵвшѵѵрѵгдѵж цаашлаад
гавьяат ѷйл бѷтээсэн хэмээн нийтээрээ шагшихад хѷрч байгаа тухай ѵгѷѷлжээ.
Хэм хэмжээг зѵрчсѵн ѷйлдлийг ямар нѵхцѵлд ѷйлдэв гэдгээс хамааран
ялгаатайгаар ѷнэлдэг. Жишээ нь, дайны нѵхцѵлд олон дайсныг устгасан
хэмээн ѥбаатарѦ цолоор шагнах бол энх тайван цагт хѷний амь хороох ѷйлдлийг
онц ноцтой, хѷнд гэмт хэрэг хэмээн ѷзэж хатуу шийтгэдэг. Гажуудлын талаарх
нийгмийн нийтлэг, давхраануудын санал зѵрѵлддѵг. Эрх чѵлѵѵнийхѵѵ тѵлѵѵ
тэмцэгсдийг ноѐрхогч бѷлгийнхэн гэм хэрэгтэн, террорист гэж нэрлэх нь бий.
Бэр хулгайлах ѐсыг бидний зан заншил хэмээн зарим угсаатны бѷлгѷѷд ѵмѵѵрѵх
авч, хѷний эрхийн ѷѷднээс буруу бѵгѵѵд гэмт ѷйлдэл мѵн.
Нийгмийн гажуудал бѷхэн сѵрѵг ѷр дагавартай биш юм. Шинэ ѷзэл санаа
дэлгэрѷѷлэгчдэд тухайн цаг ѷед нь ноѐрхогчдын зѷгээс ямагт дайсагнасан, ѷл
тоож ханддаг ч, нийгэмд ѵѵрчлѵлтийг эхлѷѷлдэг. Жишээ нь, сонгуульд оролцож
саналаа ѵгѵхийн тѵлѵѵ тэмцэж байсан эмэгтэйчѷѷдийг дорд ѷзэж, улмаар
хорьж шийтгэж, янз бѷрийн нэр хоч ѵгч байжээ. Ийнхѷѷ ноѐрхогч хэм хэмжээг
хэн нэгэн хѷн, хэсэг бѷлэг хѷмѷѷс эр зориг, тууштай тэмцлээрээ зѵрчсѵний ѷр
дѷнд ѵѵрчлѵлтийг авчирдаг.

ДААЛГАВАР Баримтад дүн шинжилгээ хийгээрэй
10

Õувийн жинг тооцоод, график байгуулаарай.
1. Гэмт хэргийг хэн илүүтэй үйлдэж байна вэ?
2. Гэмт хэргийн гаралтад нийгмийн бүтэц ямар нөлөөтэй вэ?

Õүснэгт. 1.2. Гэмт хэрэгт холбогдсон хүмүүсийн мэдээлэл, 2015 он.
Нийгмийн байдлаар Тоо Нийгмийн байдлаар Тоо
1. Ажилгѷй 12532 2. Сурагч 644
3. Хувиараа хѵдѵлмѵр 4. Тѵрийн бус байгууллагын
эрхлэгч 4501 ажилтан 465
5. Хувийн хэвшилд ажиллагч 2212 6. Тэнэмэл 190
7. Малчин 2144 8. Хоригдол 45
9. Тѵрийн албан хаагч 1018 10. Сургууль завсардсан 38
11. Оюутан 1053 12. Хугацаат цэргийн албан хаагч 15
Нийт 24857
Эрэгтэй 21075 Эмэгтэй 3782
Эх сурвалж: https://www.police.gov.mn/media/Statistic_medee/Taniltsga-16.01.10.pdf

16