Page 19 - คัมภีร์ฉันทศษศตร์pdf
P. 19
….ศีลแปดแลศีลห้า เร่งรักษาสมาทาน ทรงไว้เปนนิจกาล ทั้งไตรรัตน์สรณา…
เช่น
….ให้ตัดซึ่งวิตักกา พยาบาทวิหิงสา ..วิจาโรให้พินิจ จะทำผิดฤาชอบกาล…
หิริกังละอายบาป อันยุ่งหยาบสิ้นทั้งหลาย…
นอกนั้นยังแนะนำว่า ผู้ใดจะเรียนวิชาแพทย์ควรจะ
…พิเคราะห์ดูผู้อาจารย์ เที่ยงแท้ว่าพิสดาร ทั้งพุทธ์ไสย์จึ่งควรเรียน…
บทไหว้ครู ในคัมภีร์ฉันทศาสตร์ เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างที่แสดงการประสานความเชื่อระหว่าง “พุทธ” กับ “ไสย์”
เข้าด้วยกัน ผู้ประพันธ์เริ่มต้นด้วยการไหว้ “พระไตรรัตนาถา” แล้วจึงไหว้
..พระฤาษีผู้ทรงญาณ แปดองค์เธอมีฌาน โดยรอบรู้ในโรคา…
ตามคติอินเดีย ถือกันว่าฤาษีทั้งหลายเป็นผู้รับวิชาการแพทย์มาจากพระพรหมเพื่อนำมาเผยแพร่แก่
ชาวโลก ฤาษีผู้เป็นปฐมาจารย์ทางการแพทย์ คือ อาเตรยะ มีสิทธิ์ที่มีชื่อเสียงคือ ฤาษีหาริต อัคนิเวศ กาศยป
และเภทต่อมา ในภายหลัง
ปรากฏชื่อฤาษีผู้เป็นอาจารย์ทางการแพทย์อีก ๓ องค์ คือ จรกะ สุศรุต และ วาคภัฏ ฤาษี 8 องค์ ใน
“บทไหว้ครู” ใน คัมภีร์ฉันทศาสตร์ น่าจะหมายถึง ฤาษีที่ปรากฏชื่อตามคติอินเดียดังกล่าวนี้
ต่อไปเป็นบทไหว้เทพเจ้าของพราหมณ์ดังนี้
…ไหว้คุณพระอิศวเรศ (พระอิศวรหรือพระศิวะ) ทั้งพรหมเมศทุกชั้นฟ้า (พระพรหม) ซึ่งเป็นผู้
สาปสวรรค์ซึ่งหว้านยา… ตรงตามคติอินเดีย
ครูวิชาแพทย์อีกผู้หนึ่งที่ผู้ประพันธ์ตำรายกไว้ใน “บทไหว้ครู” คือ “ครูกุมารภัจ” หรือ
“ชีวกโกมารภัจ” ซึ่งในตำนานตามคติพุทธถือกันว่าเป็นแพทย์หลวงของพระเจ้าพิมพิสารแห่งแคว้งมคธในสมัย
พุทธกาล หมอชีวกโมารภัจ ได้ศึกษาวิชาแพทย์จากฤาษีอาเตรยะ ที่สำนักตักกะศิลา
หน้า 17
