Page 49 - STAV broj 260

putu za slobodu morali su preći planinu
Udrč, kao i njihovi saputnici koji su uspje-
li u prvim danima nakon pada Srebrenice
doći do slobode. Historičar i kustos u Me-
morijalnom centru Srebrenica – Potočari
Azir Osmanović kaže da je planina Udrč
bila mjesto nade za mnoge Srebreničane,
jer ova planina bila je glavni orijentir na
putu do slobodne teritorije.
“Udrč planina bila je nada za veliki broj
Srebreničana koji su nakon pada zaštićene
zone UN-a Srebrenica pod kontrolu tzv.
Vojske Republike Srpske pokušavali da se
domognu planine.”
Osmanović kaže da je jedan dio Srebre-
ničana ostao određeno vrijeme na planini
Udrč, gdje su se krili od srpskih jedinica
koje su pretresale teren nakon pada Srebre-
nice. Iza Srebreničana koji su boravili ili
su ubijeni na Udrču ostali su mnogi pred-
meti razbacani po šumi, kao što je obuća,
ostaci odjeće, posuđa, konzervi i drugo.
“Neki su boravili i više od mjesec dana.
Mi smo na jednoj od lokacija na planini
Udrč pronašli ostatke kolibe gdje je bo-
ravila jedna grupa ljudi. Pronašli smo
određene predmete kao što su šerpe, lon-
ci, kanisteri i drugo. Mi iz Memorijalnog
centra Srebrenica – Potočari obilazimo te-
ren u pratnji vodiča, prije svega ljudi koji
dobro poznaju teren i ljudi koji su prošli
‘marš smrti’ u julu 1995. godine. Cilj je da
sve predmete koje pronađemo trajno po-
hranimo u Memorijalnom centru Potoča-
ri”, kaže Osmanović. Udrč za sve koji su
preživjeli golgotu puta smrti ima poseban
značaj jer je za hiljade ljudi, koji su bježeći
kroz šumu tražili put ka teritoriji pod kon-
trolom Armije RBiH, bio glavni orijentir.
“Svima koji su uspjeli da stignu do
Udrča šanse da prežive prelazile su s 49
na 51 posto”, govorio je više puta o Udr-
ču Muhizin Omerović, koji je nakon pada
Srebrenice 62 dana proveo po šumama i
tek u septembru 1995. godine uspio doći
na slobodnu teritoriju.

“MARŠ MIRA” NAJBROJNIJI DO SADA
Udrč je nezaobilazni dio staze “Mar-
ša mira”, koji se svake godine organizira
od Nezuka do Potočara u znak sjećanja na
sve one koji nisu uspjeli preći put smrti
u julu 1995. godine i na sve žrtve genoci-
da nad Bošnjacima u Srebrenici. Od jula
1995. godine prošlo je gotovo 25 godina, a
pripreme su počele za ovogodišnji “Marš
mira”, koji će vjerovatno biti najbrojniji
do sada. Hiljade ljudi iz Bosne i Herce-
govine i cijelog svijeta krenut će 8. jula iz
Nezuka prema Potočarima. Proći će put
koji hiljade Bošnjaka u julu 1995. godine
nisu uspjele. “Nije došao” ili “nije prešao”
dvije su riječi koje opisuju sudbinu svakog
pojedinca koji nije uspio preći put smrti
u julu 1995. godine. n

STAV 27/2/2020 49