Page 67 - STAV broj 439

one, svaka zasebno, predstavljaju izdvojen Jahja-pašina džamija; Foto Kenan Šurković
slučaj, građene unutar određenog vreme-
na i kreativnih navika njihovih osnivača.
Prema tome, svaka džamija ima „to nešto“
što je odvaja od drugih.
Ovdje treba izdvojiti Miščinu džamiju,
koja se prvi put pominje 1528. godine. U
gornjoj zoni zidova ova džamija ima čak
11 malih okruglih prozora, što ne može-
mo vidjeti na drugim objektima. Ona se
izdvaja i po tome što u unutrašnjosti na
svojim zidovima ima oslikane prizore
Meke i Medine i, po riječima historiča-
ra umjetnosti Harisa Derviševića, to su
najvjerovatnije na svijetu najveći slikar-
ski prikazi dvaju svetih mjesta islama.
Slike datiraju iz 1870. godine, a autor je
Mustafa Faginović.
Posebno je interesantna i već pomi-
njana Vrbanjuša džamija (prije 1528), i to
ne samo zbog svojih kamenih zidova već
i zbog toga što je jedina mahalska džami-
ja s razvedenim unutrašnjim prostorom.
Ovdje možemo pomenuti i Šejh Ma-
gribijinu džamiju, koja je u ovom obli-
ku, a na mjestu starijeg zdanja, izgrađe-
na 1766. godine. Ona je jedna od rijetkih
džamija koja je sačuvala originalan drveni
mahvil iz godine gradnje. Mahvil je veli-
kih dimenzija, sa spratom i pokriva čitav
ulazni zid, te predstavlja izuzetan primjer
drvorezbarstva u našoj zemlji.
Čoban Hasana vojvode džamija izdvaja
se od svih ostalih i nije tipična mahalska
džamija. Na starim temeljima izgrađena
je 1874/75. od Fadil-paše Šerifovića i po
svojoj koncepciji tipičan je projekt svog
vremena s velikim vertikalnim prozorima
razlikujući se tako od starijih zdanja gdje
su prozori manjih dimenzija postavljani
u dvama redovima.
Slučaj za sebe jeste i Jahja-pašina dža-
mija iz 1482/83, koja predstavlja i jednu
od najstarijih džamija u Sarajevu. Iako
je stradala 1697. godine, sačuvala je ori-
ginalni minber i mihrab koji predstav-
ljaju bisere kamenorezačke umjetnosti.
Pogotovo se izdvaja na minberu motiv
ljiljana koji je identičan ljiljanima s bo-
sanskog grba. Ovaj ljiljan svakako ima
porijeklo u srednjovjekovnoj bosanskoj
heraldici i simbolici, a koji je iz pošto-
vanja i osjećaja identiteta preuzet i u
islamsko-osmanskom periodu bosan-
ske historije.
Jedinstven vanjski izgled ima i Divan
katiba Hajdara džamija (Bijela džamija).
Izgrađena je između 1536. i 1545. godi-
ne. Posebno je interesantna po vanjskim Šarac Alijina džamija; Foto Kenan Šurković
drvenim sofama na sprat koje su vanjski
produžetak mahvila i jedina je takva dža- 1560. godine. Karakteristična je po rom- se mihrab nalazi na dužoj strani pravo-
mija u Sarajevu. boidnim prozorima na prednjem i mi- ugaone osnove.
Jedna od najmanjih, ali i najintere- hrapskom zidu. Džamija Mimara Sinana Sve navedene džamije imaju izuzetnu
santnijih mahalskih džamija jeste Ti- (Golobrdica), izgrađena prije 1528. godi- estetsku i ambijentalnu vrijednost i izraz su
murhanova (Velika Berkuša) izgrađena ne, jedna je od rijetkih džamija u kojoj vremena i podneblja u kojima su građene.n

STAV 4/8/2023 67