Page 56 - STAV broj 397

DRUŠTVO

hadži Balinu, Ćejvan-ćehajinu, Ahmed ef.
Kotle (Čelebića), Nezir-aginu, hadži Ali-be-
ga Lafe, Derviš-paše Bajezidagića, te harem
uz Ali-hodžinu džamiju (na Raljevini). Ta-
kođer, uništeno je i desetak harema u mo-
starskoj Donjoj Mahali”, kaže Kurt.
U periodu od 1931. do 2013. godine ra-
zorena je haremska površina u iznosu od
106.891 m² (deset hektara). Kao posljedica
svega toga, danas su u posjedu Islamske za-
jednice u Mostaru dijelovi harema s uku-
pnom površinom od 99.044 kvadratna metra.
Ahmet Kurt i Salem efendija Dedović
DESETINE ZABORAVLJENIH HAREMA
Kurt je na izložbi predstavio histori- Mostar je Osmanskom Carstvu poda- oformljena su i dva harema. Za izdržava-
jat desetina mostarskih harema. Harem u rio velikog čovjeka koji se istakao ne samo nje pomenutih dobara vakif je zavještao
Cimu nalazio se s lijeve strane puta, usred kao državnik i vojskovođa nego kao i vrsni devet dućana, mlinicu s pet vitlova na ri-
nekadašnjih cimskih vinograda. Put je pjesnik i vakif. To je bio Derviš, sin Baje- jeci Buni i 130.000 dirhema u gotovini. Ve-
vodio prema Gorancima, pa dalje prema zidov (Bajezidagić), koji je u dva navrata ćim dijelom haremi su nacionalizovani ili
Drežnici preko Vrda, zatim prema Rakitnu, obavljao dužnost beglerbega Bosanskog uzurpirani, tako da je danas u vlasništvu
Duvnu i dalje u srednju Bosnu. Lokacija ejaleta (1592. i 1601). Ovaj daroviti Boš- Derviš-pašinog vakufa ostala površina od
nekadašnjeg Cimskog harema paralelna je njak poginuo je 1603. godine pod Budi- 1.073 kvadratna metra.
s današnjom ulicom Treće cimske bojne, mom za vrijeme osmansko-habsburškog Bećarski harem bio je u obliku troku-
preko puta Crkve Svetog Ante i OŠ “Cim”. dugog rata. Derviš-paša je u rodnom gradu, ta, najduže stranice od 90 metara. Imao je
Tu su još harem na putu za selo Vihoviće, u mahali Podhum, koncem XVI stoljeća površinu 1.700 kvadratnih metara. Bio je
zatim veliki harem u Zahumu i harem uz sagradio džamiju i uz nju mekteb, me- omeđen jednim zavojem rijeke Radobolje i
džamiju Ali-bega Lafe. dresu i biblioteku. U neposrednoj blizini putem koji je od Priječke čaršije i Tabhane
vodio na zapad uz tok iste rijeke. Tu su još i
haremi u Donjoj Mahali, haremi uz Carsku
džadu u Zaliku, Carinski harem, harem uz
Husein-hodžinu džamiju, harem Šehitluci,
harem uz Koski-Mehmed pašinu džami-
ju, te Šarića i Šehovina harem. Međutim,
ovih su dana u žiži pažnje mostarske i bh.
javnosti dva mostarska harema: Lakišića
harem i harem u Liska ulici – Kantarevac.

OTIMAČINA LAKIŠIĆA HAREMA
Na mjestu Lakišića harema još od rat-
nih godina tadašnje vlasti takozvane HZ
HB planirale su gradnju kompleksa u ko-
jem bi bile smještene institucije kulture s
hrvatskim predznakom, poput Hrvatskog
narodnog kazališta i slično. Pravna bitka
da se spriječi otimačina traje skoro tri de-
cenije, a kulminirala je krivičnim prijava-
ma koje je ovih dana podnio Salem Ma-
rić, predsjednik Gradskog vijeća Mostara,
NAJSTARIJI BAŠLUCI nakon što je u Mostaru potpisan ugovor
o dodjeli sredstava za nastavak radova na
NIŠANI OKO MOSTARSKIH DŽAMIJA zgradi Hrvatskog narodnog kazališta između
predstavnika Vlade Republike Hrvatske i
ravnatelja HNK.
Od nekadašnjih najmanje 15.000 do naših dana sačuvalo se svega pedesetak starih
nišana koji se nalaze uz džamije – Karađozbegovu, Koski Mehmed-pašinu, Ibrahim-age Marić je pojasnio kako spor u vezi s iz-
Šarića, Nesuh-age Vučijakovića, Ćose Jahja-hodžinu, Ahmed-age Lakišića, hadži Me- gradnjom HNK traje još od 2002. godine,
mije Cernice i Baba Beširovu. Najstariji mostarski bašluci, iz ranog osmanskog doba, kada su, kako ističe, inspekcijskim anga-
nalaze se odmah iza mihraba Karađozbegove džamije. Mjesto ukopa ukazuje da se vje- žmanom i odlukom Gradskog vijeća Mostar
rovatno radi o članovima vakifove porodice, sinovima Muhamed-begu, Sulejman-begu zaustavljeni i zabranjeni radovi na HNK
i njegovoj ženi Gulšan-hatun. Mostar, kao i na ostalim objektima u sre-
Po svemu sudeći, ovi bašluci postavljeni su između 1557. i 1570. godine. Imaju prizmast dišnjoj zoni grada. “Na istoj lokaciji podni-
oblik bez ukrasa, sa samo jednom udubinom na gornjoj plohi. Predstavljaju prelazni oblik jet je zahtjev Medžlisa Islamske zajednice
nadgrobnog spomenika, od stećka prema klasičnom nišanu. Udubina u veličini šoljice Mostar za izdavanjem građevinske dozvo-
izrađena je da bi se u nju skupljala kišnica. Ovu vodu narod je ranije smatrao ljekovitom, le za izgradnju Islamskog centra, smatra-
posebno u liječenju kožnih bolesti. jući to zemljište svojim vakufom. Ponovna
priča oko nastavka izgradnje HNK kreće

56 14/10/2022 STAV