Page 65 - STAV broj 176
P. 65
Česma na Budakovićima Hadži hafiz Halidova česma ispred Bakr-babine džamije
su dolazili i obični ljudi, Sarajlije, točili i druge strane slika džennetskih vrtova i sje- koju su izgrađene: česma Jedileri, česma
pili tu vodu vjerujući u njenu čudotvornu ćanje na hazreti Husejna, žednog šehida. uz Begovu džamiju i slično; ili nose svoje
moć, a nosili su je i svojim bolesnima koji vlastito ime: Sumbul česma, Džamijica,
bi ležali kod kuće. Prije nekoliko dana ovaj “Sve ovo zajedno učinilo je da će boš- Feredžuša, Curak i slično. Usmena preda-
izvor je očišćen, popločan i renoviran”, njačka kultura, pored abdesthane, hamama ja zapamtila je različite priče o porijeklu
navodi Kruško. i džamijskog šedrvana, kao univerzalnih ovih česama ili razlozima dobijanja baš
orijentalno-islamskih toposa vode, ustraja- takvog imena, što često u nauci pomaže
IZMEĐU ČESME I FEREDŽE vati na ideji vakufa / hajrata čaršijske, ma- da se makar otprilike može odrediti vri-
halske i seoske česme. Većina sarajevskih jeme njihove gradnje. Pojedine predaje o
U bošnjačkoj kulturi posebna pažnja česama nosi ime prema naselju u kojem se česmama izvanredan su materijal za izu-
posvećuje se vodi i česmama, i to iz više nalazi: pod Alifakovcem, na Alifakovcu, čavanje kulturne historije Bošnjaka i kul-
razloga. Šemsović kaže da su tu na prvom na Natkovačima, na Budakovićima, Bi- turne historije Sarajeva, što upotpunjuje
mjestu higijena i obaveznost abdesta, a s strička česma; prema džamiji ili tekiji uz naše razumijevanje prošlosti, naročito u
onim segmentima u kojima su historio-
Kaukčijina česma Česma grafski tekstovi ostali nedorečeni”, po-
u dvorišnom jašnjava profesor Šemsović.
zidu Esma Smailbegović u knjizi Narodna
Hadžijske predaja o Sarajevu u jednom njenom dije-
lu posebnu pažnju posvećuje predajama
džamije o vodovodima i česmama. Navodi kako
česma uz džamiju Sarač Ismaila ove predaje nisu brojne i da se kao i ve-
ćina ostalih sastoje od većeg broja histo-
rijskih obavijesti o osnivačima pojedinih
objekata i nekoliko kratkih i vrlo jedno-
stavno sižejno uobličenih tekstova. Jed-
na od predaja veže se za postanak Djevo-
jačke česme u Strošićima, koja ima dvije
verzije. “Prema jednoj, ovu česmu su za-
jedno s vodovodom podigli Husrev-beg i
Muslihudin Čekrkčija. Krenuvši da tra-
že vrelo, sreli su djevojku koja im je ka-
zala gdje će ga naći, pod uslovom da po-
red njene kuće sagrade česmu. U drugoj
verziji, česmu su napravile od sopstvene
ušteđevine dvije sirote djevojke koje su
živjele od tkanja beza”, piše Smailbegović.
Zapisala je još jednu zanimljivu predaju
o česmi uz džamiju Buzadžića Hasana po
imenu Feredžuša: “Buzadžiću je nakon
podizanja džamije i hadžiluka ostalo upra-
vo toliko novca da je njime mogao ženi
kupiti feredžu ili sagraditi česmu. Žena
se odrekla feredže i odlučila se za česmu.
U drugoj varijanti ne dovodi se u vezu
osnivanje džamije i česme i ne imenuje
se osnivača česme, već ga prikazuje kao
siromaha koji uporno sakuplja novac da
kupi ženi dugo željenu novu feredžu, ali
se ona odriče feredže radi česme.” n
STAV 19/7/2018 65
