Page 40 - STAV broj 208

POLITIKA

Manipulacije u kampanji za lokalne izbore u Turskoj

KLEVETA KAO

POLITIČKI PROGRAM

Čak i kada “zaboravimo” da je fotografija fotografov izbor onoga
što želi da vidimo, uvijek postoji mogućnost da je pripovjedač
patološki lažov. Turska javnost nedavno je imala prilike da vidi

upravo taj scenarij. Lider Republikanske narodne partije (CHP)
Piše: Kemal Kılıçdaroğlu napravio je predstavu od jedne fotografije. Na
Bojan BUDIMAC
Twitter: @BojanBB njoj je prikazana žena, tradicionalno obučena, kako čuči ispred
prevrnutog kontejnera za smeće i čeprka po njemu

O istinitosti / neistinitosti fotografi- i propagandista da dodaju estetiku koju pokazala se tom prilikom kao 100% tačna.
je kao medija ispisane su tone stranica. stvarnost vrlo rijetko posjeduje (naročito On kaže da za prevaru fotografijom ustvari
Manipulacija fotografije i manipulacija ratna) svakako ih stavlja s one strane eti- nije potrebno da ona sama bude “fotošopi-
fotografijom stari su koliko i sama foto- ke, ali to je još manja transgresija od one rana”, te da je sasvim dovoljno promijeniti
grafija. Mnoge fotografije koje prati pri- kojom se fotografijom “dokazuje” doga- tekst ispod fotografije.
djev historijske jesu ono što bismo danas đaj koji se nikad nije dogodio. Tako se fotografija mosta preko Bos-
“globalnim žargonom” nazvali “fake”. Fotografija koja prikazuje mladog Jo- fora napravljena za vrijeme Istanbulskog
Naprimjer, poznato je da je fotograf hna Kerryja i (također mladu) Jane Fon- maratona “pretvorila” u prikaz demonstra-
koji je snimio isticanje sovjetske zastave du kako dijele pozornicu na skupu vijet- nata koji hrle u “Taksim republiku”. Ne-
na Reichstag zapravo bio u Moskvi kada namskih veterana protiv rata u Vijetnamu brojene fotografije (apsurdne) policijske
se to zaista dogodilo, te da je poslat u Ber- 1971. godine poznati je primjer falsifika- brutalnosti sa ili bez intervencija “Pho-
lin kako bi u propagandne svrhe rekon- ta – jednostavno, to se nije dogodilo. Re- toshopom” valjale su se kao “dokumenti”
struirao događaj. cikliranje te fotografije tokom američke dešavanja na Taksim trgu.
Kontroverza prati također ikoničnu predsjedničke kampanje 2004. godine na
fotografiju podizanja zastave na ostrvu kojima je i Kerry bio kandidat sasvim ga
Iwo Jima do dana današnjeg. Zvanična je sigurno politički koštalo.
američka historija (i sada rahmetli au- Digitalizacijom fotografije falsifici-
tor) ubiše se od dokazivanja da fotogra- ranje je postalo pristupačno i onima koji
fija nije namještena, ali ta ista zvanična nikad nisu razvili film ili ušli u mračnu
historija duže je od 70 godina pogrešno komoru. “Internetizacija” je pak omo-
identificirala jednog od šesterice marina- gućila da falsifikati obigraju planetu dok
ca na fotografiji, potpuno diskreditirajući trepneš. “Aktivizam” reduciran na dije-
priču iza fotografije (ko hoće da vjeruje ljenje (“sherovanje”) onoga šta se valja po
da nije koreografirana, na volju mu). Da društvenim mrežama dalje je doprinije-
stvar bude komičnija, sin tog pogrešno lo (neprimjetnom) srozavanju fotografi-
identificiranog marinca koji, samo da na- je kao dokumenta i/ili odraza stvarnosti.
glasim, nije na fotografiji napisao je best-
seler o očevom učestvovanju u podizanju SVAKA FOTOGRAFIJA MOŽE LAGATI
zastave, a Clint Eastwood snimio igrani Do koje su mjere (inteligentni i obrazo-
film po knjizi istog naziva – Zastave naših vani) ljudi spremni da povjeruju fotografiji
očeva (Flags of our Fathers, 2006). nepoznatog porijekla na društvenim mre-
Međutim, usudio bih se reći da su žama bez ikakve provjere i zadrške, imao
navedeni falsifikati (?) benigni primje- sam priliku uvjeriti se tokom pokušaja
ri manipulacije iz jednostavnog razloga nasilnog obaranja turske vlade Gezi pro-
što su se ti događaji u krajnjoj liniji desi- testima 2013. godine. Jedna od teza Errola
li – sovjetska zastava vihorila se nad Rei- Morrisa, režisera dokumentarnih filmova
chstagom maja 1945. godine baš kao što se i čovjeka koji je doprinio onim tonama iz
američka vihorila nad Iwo Jimom febru- prve rečenice, u tekstu Fotografija kao oružje,
ara iste godine. Želja fotografa, urednika objavljenom na portalu New York Timesa,

40 28/2/2019 STAV