Page 52 - STAV broj 386

DRUŠTVO

“Kradući od Saracena“ – “Kako je islamska arhitektura
oblikovala Europu”, knjiga Diane Darke

NOVI/STARI DETALJI O PORIJEKLU

HERALDIČKIH LJILJANA

Nije ova autorica prva koja je otkrila vezu starih Gota s islamom, ali je među rijetkima koja se
nije izravno bavila teologijom nego se usmjerila na vizualne rezultate, ukrase, dizajn, građevine,
arhitekturu i umjetničke stilove. Za čitateljstvo u Bosni i Hercegovini, neovisno od toga da li će
knjiga Diane Darke biti prevedena ili distribuirana u našim krajevima, posebno je zanimljivo njeno
otkriće koje se odnosi na ljiljan kao značajan heraldički motiv.

Piše: Amir TELIBEĆIROVIĆ

ako je islamska arhitektura obli-
kovala Europu podnaslov je
knjige britanske autorice Diane
K Darke. U formi neobične auto-
recenzije autorica je ovu knjigu, naslova
“Kradući od Saracena”, predstavila i kroz
snimak dostupan na internetu.
Diana Darke spisateljica je koja se
bavi bliskoistočnom kulturom, arabistica
i povremena saradnica BBC-a. Radove je
objavljivala u Financial Timesu, Guardia-
nu, Sunday Timesu, Al Arabyju i Daily Te-
legraphu. Godinama se bavi izučavanjem
islamskog, arapskog, osmanskog i done-
kle afričkog kulturnog naslijeđa, a uža
specijalnost jeste njeno otkrivanje spleta
tog naslijeđa na evropskom kontinentu, i
to unutar onoga što se danas ekskluzivno
smatra klasičnom evropskom baštinom i
ničim više, ponajviše u polju arhitekture
i umjetničkog dizajna.
Tako, naprimjer, Diane Darke za na- mnoge slične palače, kuće i druge građe- ukrasnom miljeu, te su kao takvi prepo-
daleko čuvenu parišku katedralu Notre vine raspoređene širom okoline Halepa znatljivi. Što se tiče špicastih arkada s
Dame kaže da neki dijelovi njene deko- Darke tvrdi da su predstavljali neki kul- istom funkcijom, za njih Darkeova tvrdi
racije, naročito poznate rozete, vitraži i turološki tranzit između paganskog Rima da su stigli u Evropu preko italijanskih
prozori, zapravo pripadaju saracenskom, i ranog bizantijskog kršćanstva. Kada je trgovaca iz mjesta Amalfi, kada su pu-
odnosno islamskom naslijeđu, koje je pre- muslimanska civilizacija u Siriji odredi- tovali u Kairo. Smatra da su trgovci bili
uzeto s Bliskog istoka u vrijeme križar- la Damask za svoju novu prijestolnicu, oduševljeni izgledom i funkcionalnošću
skih ratova. Osvrnula se i na požar koji nastao je spoj bizantijskih, perzijskih i lukova u kairskim džamijama da su ih od-
je prije nekoliko godina zahvatio Notre helenističkih stilova, ideja i majstorija. lučili prenijeti u svoje krajeve, pa je tako
Dame, kada su mnogi Francuzi govorili Takva sinteza izrodila je nešto novo za to urađen i benediktinski samostan u Mon-
kako “njihov identitet nestaje u plamenu”, razdoblje. Jedan od dizajnerskih motiva te Cassinu. Ove stvari posebno se odnose
dok uglavnom nisu imali pojma o histo- jeste i poznata trostruka arkada koja se na gotičke građevine raznih namjena, ne
rijskoj pozadini izgleda katedrale. Sličnu mogla vidjeti širom nekadašnjeg islam- samo katedrale. Doduše, nije ova autori-
paralelu Darke pravi i s britanskom kate- skog svijeta, posebno u Španiji. ca prva koja je otkrila vezu starih Gota s
dralom u Canterburyju. I za parišku i za islamom, ali je među rijetkima koja se nije
englesku katedralu tvrdi da se stilski mogu LJILJANI U VELIKOSRPSKOJ izravno bavila teologijom nego se usmje-
povezati s drevnom građevinom koja se PROPAGANDI rila na vizualne rezultate, ukrase, dizajn,
nalazi u Siriji, naziva Qalb Lozeh, što se Poluzaobljeni lukovi u vrhu mihraba, građevine, arhitekturu i umjetničke stilo-
prevodi kao “Srce badema”. Za ovu i još kapija, prozora djeluju kao grozd u svom ve. Za čitateljstvo u Bosni i Hercegovini,

52 29/7/2022 STAV