Page 16 - STAV broj 338

POLITIKA

Ponavljanje historije

AFGANISTAN U OČIMA

ZUKE DŽUMHURA

“U predjelu sumornom i mrtvom, punom žutog pijeska, leži jedna ustajala voda uramljena
glibom. U toj rijeci se odavno više ne ogleda – ni nebo, ni ptica, ni čovjek. Stoljećima su
preko ove vode prolazili ratovi, pustošenja, pokolji i plivali leševi. Možda na Zemlji ima mjesta

gdje se više ljudske krvi prolilo, ali ne vjerujem da ima bjednije pozornice na kojoj se sve
to odigralo”, napisao je Zuko u svom putopisu objavljenom 1974.

Piše: Sanadin VOLODER se da je svima njima Afganistan bio krupan promjene vlasti, opise najvažnijih kralje-
zalogaj. Takva burna historija za sobom po va i njihovih naravi, prve Evropljane koji
pravilu ostavlja samo ruševine: Zuko od- su otkrivali drevni Afganistan, brojne le-
fganistan, udarna vijest u svijetu lično primjećuje da u Kabulu nema starih gende i mitove. Detaljno opisuje izgled,
nakon što su ga sredinom ovog građevina kao u svim većim i značajnijim posebno lica, odjeću i ponašanje Afgani-
mjeseca zauzeli talibani, po abe- gradovima čiji monotoni obilazak umara i stanaca. Za muškarce piše da su im lica
Acednom je redu prva država u iscrpljuje turiste. mrka, naborana od sunca, vjetra i hlad-
mnogim enciklopedijama i atlasima. Af- Zukini putopisi trajni su zapis sekvenci noće te da liče na drevne škrinje.
ganistan nazivaju srce ili pupak Azije, a života mjesta u kojima je boravio. Zahvalju- “Na glavama imaju turbane i svi su u
imao je burnu historiju. jući njegovim opisima, možemo zamisliti američkim vojnim uniformama sa osta-
Godine 1974. iz štampe je izašla knjiga razne prizore i bolje nego gledajući stare cima oznaka i nazivima jedinica još iz
Pisma iz Azije našeg slavnog putopisca Zuke videozapise jer Zukin osjećaj za detalje, vremena ratovanja američkog Sjevera
Džumhura (1920–1989) u izdanju Prve knji- poređenja i opise sačuvao je mnogo više i Juga. Niko ne nosi čarape, ali poneko
ževne komune Mostara. Na početku knjige u od kamere jer “dosta je vidjeti jednu čar- ima papuče. Žene su u čadorima uvijene
11 tekstova Zuko Džumhur nam donosi svoje šiju u Aziji, pa znati kakve su sve ostale”. od glave do pete. Njihovi muževi liče mi
putešestvije u ovoj drevnoj zemlji na Putu na krijumčare mumija.”
svile kroz koju su marširali razni osvajači, od NA OBALAMA RIJEKE IZ GIMNAZIJSKIH Svoje kazivanje Zuko počinje s Pu-
Aleksandra Makedonskog preko Mongola, UDŽBENIKA tom u Bamijan, gdje nam preporučuje
Perzijanaca, Indijaca, Arapa, Britanaca, So- Zuko nam u svom stilu, sažeto, ali da posjetimo dolinu velikih Buda, ko-
vjeta i do prije koji dan Amerikanaca. Čini slikovito, donosi historiju Afganistana, jih više nema, gdje se susreće s hipicima

16 27/8/2021 STAV