Page 55 - STAV broj 338

emirata Granade, posljednje musliman-
ske države u Španiji.
Riječ Moriskos odnosi se na muslima-
ne koje su krstili katolički monarsi nakon
osvajanja Granade. Bilo da se radilo o do-
brovoljnom ili prisilnom obraćenju, svi
stanovnici islamskog porijekla označeni
su na ovaj način. Nakon 1492. godine sve
su teži uvjeti života za muslimane i njiho-
ve potomke koji i dalje ostaju živjeti u da-
našnjoj Španiji. U početku je sporazum o
predaji Granade omogućio muslimanima
da zadrže vjersku slobodu, kao i njihovi
ekvivalenti u kruni Aragona i, posebno,
kraljevstvu Valencija. Ubrzo se, međutim,
povećao pritisak kršćanskih misionara i
1502. godine svim preostalim muslima-
nima u kraljevstvu Castille naređeno je da
pređu na kršćanstvo ili odu.
Dakle, mjere koje su ranije bile poduzete
protiv Jevreja, uključujući i inkviziciju, pri-
mijenjene su nad muslimanima. Međutim,
Jevreji nisu imali vanjsku državu koja bi
branila njihove interese, dok su Moriskosi
dobili podršku od muslimanske Sjeverne
Afrike i Osmanskog Carstva u ekspanziji.
Klima sumnje razvila se između Moriskosa
i većine “starokršćana”, pri čemu se prve
često smatra nekakvom “petom kolonom”
ili “unutarnjim neprijateljem”. Sve je to
u konačnici nagnalo kralja Filipa III da
naredi protjerivanje svih muslimanskih
obraćenika. Iako postoje uvjerljivi doka-
zi da nisu svi Moriskosi protjerani, jer su
manjinu smatrali vrijednim članovima
zajednice, ta je drastična i brutalna mje-
ra zauvijek promijenila špansko društvo.

ODLUKA O IZGONU
Četvrti je april 1609. godine i habsburški
kralj Filip III i njegov svemoćni premijer,
vojvoda od Lerme, odobrili su postupno
protjerivanje cjelokupnog stanovništva
poznatog kao Moriskos (Mali Maori) s ibe-
rijskog tla. Svi su nominalno bili katolici,
njihovi su preci nasilno pokršteni krajem
15. i početkom 16. stoljeća. Kraljeva na-
redba nije objavljena kako bi se spriječio
bijeg ili pobuna, a propisano je da bi pro-
tjerivanje trebalo započeti te jeseni u kra- dana porodice i zajednice Moriskosa diljem
ljevstvu Valencia, domu najveće populacije kraljevstva grčevito su pokušavale prodati
Moriskosa u Španiji. svoju imovinu svojim kršćanskim komši-
Tokom cijelog proljeća i ljeta u tajno- jama prije nego što ih kraljeva vojska ne
sti je pripremano protjerivanje Moriskosa otprati u luke. Nisu svi mirno gledali šta
iz Valencije. Španski i posebno naručeni im se sprema, u oktobru je na hiljade Mori-
strani brodovi iz cijele Evrope dopremlje- skosa u unutrašnjosti Valencije pokrenulo
ni su u luke na obali Valencije. Vojska je pobunu, koja je brzo i brutalno ugušena.
skladištila oružje u cijeloj Valenciji, ali i u Na obali su neki odmah ukrcani na
unutrašnjosti u Castilli kako bi spriječili brodove koji su čekali i otpremljeni preko
Moriskose da se povuku u unutrašnjost. Sredozemlja. Drugi su čekali danima, pa
Dana 24. septembra u gradu Valenciji čak i sedmicama prije transporta. Mnoge
optuženo je cijelo stanovništvo kraljevstva su opljačkali, pa čak i ubili njihovi prije
za otpadništvo i herezu te je najavljena nego što su stigli do španske obale. Stotine,
kraljeva namjera da ih protjera u prosto- a možda čak i hiljade Moriskosa napali su
re današnjeg Maroka. Tokom sljedeća tri muslimanski gusari na otvorenom moru,

STAV 27/8/2021 55