Page 56 - STAV broj 338

DRUŠTVO

ubile su ih vlastite posade ili su ih u Sje-
vernoj Africi opljačkali i ubili pripadnici
plemena za koje su oni bili Španci i kršća-
ni. Do kraja 1609. godine protjerano je oko
130.000 Moriskosa iz Valencije.
U sljedeće četiri godine Moriskosi su
iz cijele Španije otpraćeni do mediteran-
ske obale ili kopnom preko Pirineja. Do
trenutka kad je protjerivanje zaustavlje-
no u augustu 1614. Španija je poslala oko
300.000 muškaraca, žena i djece, oko četiri
posto svog stanovništva, u progonstvo i
smrt, gotovo iskorijenivši s Iberijskog po-
luotoka i posljednje tragove starog emirata
Al-Andalus.
Španskim vladarima iz Habsburga i
lobistima koji su dugi niz godina pozivali
na istjerivanje Moriskosa iz Španije, pro-
tjerivanje je bilo veličanstven i božanski
određen čin vjerskog čišćenja. U njihovim
očima to je značilo uklanjanje pobunjenič-
kog i heretičkog neprijatelja sa španskog “novokršćana” neumitno povećava dok se zemljoposjednici koji su Moriskose smatrali
tla i čišćenje Španije od posljednjih osta- “starokršćansko” stanovništvo smanjuje, svojom bitnom radnom snagom. Nije slu-
taka mrske islamske prošlosti. te da će to rezultirati kolapsom kršćanske šao ni kler koji je tvrdio da nije kršćanski
U mnogim dvorskim raspravama o Mo- Španije. Zvuči poznato i danas, zar ne? protjerivati krštenu djecu Moriskosa. Jed-
riskosima prije protjerivanja kler i najbliži nostavno, za njih su ta djeca u krvi nosila
kraljevi saradnici tvrdili su kako su Mori- PRIJETNJA IDENTITETU “loše sjeme” islamske vjere svojih roditelja
skosi dobili dovoljno vremena da postanu Kralj Filip III je, kao i mnogi njego- koje bi nastavilo rasti ako ih ne protjeraju.
“dobri i vjerni kršćani” i da su kolektivno vi podanici, smatrao potomke bivših mu- Suočen s kritikama evropskih diplomata i
odbili prihvatiti svoju novu vjeru. Neki su slimanskih vladara Španije neželjenom samog pape u pogledu nečovječnosti pro-
primijetili kako su Moriskosi nastavili kao aberacijom i prijetnjom njenom vjerskom tjerivanja, Filip je insistirao da je to prove-
muslimani unatoč mjerama inkvizicije. identitetu. Tokom vladavine njegovog oca deno humano. On je pozdravio uništenje
Drugi su ih opisali kao petu kolonu čiji Filipa II kler i ministri razmatrali su radi- islama u Španiji kao veliku pobjedu Špa-
su se članovi tajno dogovarali sa španskim kalna, pa čak i genocidna “rješenja” pitanja nije i kršćanskog svijeta.
neprijateljima, muslimanima i protestanti- Moriskosa, razmišljali su o kastraciji svih Ubrzo nakon stupanja na prijestolje
ma, te s muslimanskim moreplovcima koji muškaraca, pa čak i masovnim ubistvima. 1598. godine, kralj je otputovao u Valen-
su djelovali iz Sjeverne Afrike. Ti su strahovi Na kraju se Filip II odlučio za protjerivanje ciju u pratnji vojvode Francisca Gómeza
i bili pojačani rastućom moći Osmanskog kao “najhumaniju kršćansku opciju”, ali kralj de Sandovala. Filip III i njegova supruga
Carstva, osmanske snage su se borile protiv nije proveo vlastitu odluku. Umjesto toga, mogli su iz prve ruke primijetiti da brojno
habsburških carstava, uključujući Španiju prepušteno je njegovom sinu da izvede ono maorsko stanovništvo u ovoj regiji funk-
od 1526. godine. Zagovornici protjerivanja što je portugalski dominikanski redovnik cionira kao izolirano jezgro. Tadašnja ari-
tvrdili su da su Moriskosi vjerski nespojivi Damián Fonseca nazvao “ugodnim holoka- strokratija, koja je imala značajne poslove
s kršćanskom Španijom te da su i kultur- ustom” i riješi to pitanje jednom zauvijek. s maorskim trgovcima, negodovala je na
no inferiorni. Neki su ukazivali na nata- Filip je odlučio provesti u djelo očevu svaki spomen njihovog istjerivanja, ali je
litet Moriskosa, tvrdeći da se populacija odluku iako su se tome protivili kršćanski popustila kada je kralj obećao finansijsku

56 27/8/2021 STAV