Page 64 - STAV broj 259

DRUŠTVO

Ambiciozni Pljevljak

NESLAVAN KRAJ VELIKOG

VEZIRA I SULTANOVOG

ZETA DAMADA FERID-PAŠE

Damad Ferid-paša postaje veliki protivnik nacionalnog pokreta
koji je predvodio Kemal Mustafa s centrom u Ankari i sve više
sarađuje sa savezničkim okupacionim snagama. Čak i nakon
njegove smjene i formiranja nove vlade pod Ahmedom Tevfik-
Piše: Esad RAHIĆ
-pašom, on je imao drugačiji stav. Nakon završetka tursko-
-grčkog rata (1919–1922), on je tretiran kao izdajnik, zbog
čega je 21. septembra 1922. godine emigrirao u inostranstvo

amad Mehmed Adil Ferid-paša što je bilo u suprotnosti s politikom mla- Međutim, zbog njegove pretjerane po-
Efendić, ili kraće Damad Ferid-pa- doturskog režima. pustljivosti prema silama Antante i spre-
ša, rođen je 1853. u Istambulu, Bio je protivnik učešća Osmanskog mnosti da prihvati i potpiše međunarod-
Da umro 6. oktobra 1923. u Nici carstva u Prvom svjetskom ratu na strani ne sporazume i akta koji su bili direktno
(Francuska). Njegov otac Hasan Seid Izet bloka centralnih sila i zastupao je poziciju usmjereni protiv vitalnih i dugoročnih
Efendić preselio se u Istanbul iz rodnog neutralnosti. Vrhunac karijere napravio interesa turske države i naroda, postao je
mjesta Potoci kod Pljevalja i ostvario sjajnu je nakon završetka rata. U vrijeme vlada- nepopularan u narodu, što je imalo za po-
karijeru postavši član sultanskog Divana vine njegovog šuraka sultana Mehmeda sljedicu njegovo emigriranje u Francusku
i guverner Bejruta i Sidona 1857. godine. Vahidedina VI (1918–1922) dva je puta na kraju tursko-grčkog rata.
obnašao funkciju velikog vezira (premi- U svojstvu velikog vezira, učestvovao
BRILJANTNA KARIJERA I KVISLINŠKI jera) Osmanskog carstva, i to od 4. marta je u potpisivanju vrlo nepovoljnog mirov-
EPILOG 1919. do 2. oktobra 1919. godine, a potom nog sporazuma u Sevru, a sumnjalo se i u
Damad Mehmed Adil Ferid-paša i od 5. aprila 1920. do 21. oktobra 1920. njegovu spremnost da potpiše i akta veza-
Efendić bio je uspješniji i prodorniji od godine. Njegova prva služba velikog ve- na za stradanja Jermena u toku rata, što je
oca. Postao je zet (damad) sultana Ab- zira vremenski se podudarila s grčkim on doista i učinio 11. juna 1919. godine,
dulmedžida I jer je bio oženjen njego- napadom na İzmir. izrazivši pritom i spremnost da se osnuje
vom kćerkom Medihom Sultan. Godine
1879. Ferid je upisan u Školu islamskih
dobrotvornih organizacija u Sidonu.
Obavljao je više funkcija u osmanskoj
državnoj upravi, a potom službovao u
osmanskim ambasadama u Parizu, Berli-
nu, Sankt Peterburgu i Londonu. Nakon
što je postao sultanov zet, imenovan je
za člana sultanovog Divana 1884, a za-
tim stekao 1888. godine i titulu vezira
i dobio čin paše. Zbog izvjesnih nespo-
razuma sa sultanom Abdulhamidom II,
povukao se iz državne službe i vratio se
u javni život tek 1908. godine, kao član
Senata osmanskog parlamenta.
Nakon proglašenja ustavne monarhi- Potpisnici
je, imenovan je u skupštinu Ajana. Bio je ugovora
jedan od osnivača Stranke slobode i spo- Sultan Mehmed u Sevru;
Mehmed
razuma 1911. godine, favorizirajući libe- Vahidedin VI Ferid-paša
ralizam i jačanje regionalne autonomije, (1918-1922) u sredini

64 20/2/2020 STAV