Page 75 - STAV broj 315

književnosti iz 2012. godine. Bošnjačke i
SLIKA NAJVREDNIJEG U bosanske književne neminovnosti knjiga je
BOŠNJAČKOJ KNJIŽEVNOSTI koja sadrži osam studija, pisanih i objav-
ljivanih unutar dužeg perioda, a u pita-
nju su tekstovi koji kao cjelina govore o
I, konačno, Enes Duraković, koji u cjelini ese- bošnjačkoj književnosti. Tada naznačene
jističkog znanstvenog opusa sretno sažimlje osnovne silnice razumijevanja bošnjačke
književnohistorijsku sistematičnost Muhsina književnosti koja postoji “u promjenljivom
Rizvića i dar Begićevog saobraženja s književ- umnožavanju, dopisivanju i repliciranju
nim djelima. Nakon zapaženih eseja o Maku intertekstualne umreženosti i mnogogla-
Dizdaru i Skenderu Kulenoviću, a onda i o snosti kulture, nesvodive na sakrosank-
svim značajnijim bosanskohercegovačkim tnost muzealne reprezentacije” Enes Du-
pjesnicima, priredio je prvu ediciju bošnjačke raković proširuje i produbljuje u svojoj
književnosti; da bi sada, dvadeset i pet go- novoj knjizi.
dina nakon Biserja, i kao autor i kao urednik Posebno je važna u Durakovićevom
“Alefovom” edicijom antologija ponudio sliku opusu studija Obzori bošnjačke književnosti.
onog što je najvrednije u bošnjačkoj književ- Ona je “rezultat dugogodišnjeg iskustva
nosti XX vijeka. A na taj način počinje se os- u istraživanju pojedinačnih književnih
tvarivati dugo očekivana književnohistorijska opusa, proučavanju bošnjačke književno-
sinteza bošnjačke književnosti. sti, njene historije i unutarnje dinamike
Alija Isaković kao i borbe za njeno etabliranje u široj
južnoslavenskoj zajednici”. “Već naslov-
na metafora”, piše Hadžizukić, “upućuje
cjelina zaokruženo djelo koje je tek treba- i antologija, i udžbenik, i naučna knji- na nemogućnost davanja konačnih od-
lo iščitati i valorizirati, te dijahronijski i ga. Riječ i svijet sadrži obimne studije o govora, kao ni čvrsto definiranje grani-
sinhronijski locirati u unutrašnje tokove pjesnicima Aleksi Šantiću, Jovanu Duči- ca, prostornih ili vremenskih, bošnjačke
bosanskohercegovačke književnosti. Zapi- ću, Musi Ćazimu Ćatiću, Antunu Bran- književnosti. Mjesto obzora uvijek zavisi
tan pred tridesetpetogodišnjim stvaralač- ku Šimiću, Hamzi Humi, Nikoli Šopu, od pozicije promatrača. Otvarajući temu
kim putem Maka Dizdara, Enes Durako- Skenderu Kulenoviću, Maku Dizdaru i i brojna pitanja bez prihvatanja pozitivi-
vić pokušava proniknuti kako u njegove Anđelku Vuletiću. “Kombinovanje naučne stičke samouvjerenosti u vlastitu istinu,
tajne življenja tako i u smisao stvaranja”, preciznosti, savjesnosti i temeljitosti sa Duraković započinje istraživanje najpri-
piše Dijana Hadžizukić u tekstu Naučni esejističkom samostalnošću i nezavisnošću je odnosa književnokritičke naučne za-
i akademski rad Enesa Durakovića. koja je tek nešto malo manje obavezujuća, jednice prema bosanskohercegovačkoj i
Pjesništvo Skendera Kule- ostvaruje se u Durakovićevoj knjizi na bošnjačkoj književnosti, a zatim i njenih
novića prerađena je magistar- gotovo idealan način”, zapisao je Slavko unutarnjih postulata i odrednica koje je
ska radnja Enesa Durakovi- Sušilović. čine zasebnom književnošću unutar juž-
ća, objavljena 1983. godine, Hronološki slijede knjige Bošnjačke i noslavenske interliterarne zajednice.”
i predstavlja jedini cjeloviti bosanske književne neminovnosti iz 2003, Arka Studija Obzori bošnjačke književnosti
uvid u opus ovog značajnog riječi iz 2006, te, konačno, Obzori bošnjačke knjiga je koja donosi veliki broj informacija
bošnjačkog i bosanskoherce-
govačkog književnika. Slično
kao prethodna studija, i ova ZAHVAT U CJELOKUPNO PJESNIČKO
izlazi tek pet godina nakon DJELO MAKA DIZDARA
autorove smrti, te je od više-
struke važnosti za sagledava-
nje Kulenovićeva djela, koje Posle zapaženih studija Miljka Šindića i
je nastajalo u rasponu od pe- naročito Kasima Prohića, mladi sarajev-
deset godina. Do danas je ak- ski esejista Enes Duraković (docent na
tualna tadašnja Durakovićeva Filozofskom fakultetu) napisao je delo
konstatacija o Kulenoviću kao koje sveobuhvatno analizira pesničko delo
pjesniku za kojeg je pjesma Maka Dizdara. Kako ističe dr. Kasim Pro-
uvijek značila “oblik u kojem hić, jedan od recenzenata, Dizdarev pe-
svijet prepoznaje svoju ljepo- snički opus Duraković razumeva unutar
tu i veličinu”, te da je on “pje- geneze bosanskohercegovačke pesničke
snik apoteoze i ekstaze, obu- reči i unutar konteksta drugih nacionalnih
zeti lirik sveprirodne radosti književnosti (naročito srpske i hrvatske),
rađanja i plođenja koji svoje kao što, s druge strane, kao istoričar knji-
prisustvo osjeća u svemu što ževnosti, pokušava da kritički pronikne u
ga okružuje”. genezu samog Dizdarevog pesničkog i književnog sazrevanja, u njegov osnovni misao-
Već 1988. godine pojav- ni i stilistički grafem. I drugi recenzent, dr Radovan Vučković, naglašava da je Duraković
ljuje se Durakovićeva knji- napisao vrednu esejističku studiju o poeziji Maka Dizdara koja, za razliku od nekih većih
ga Riječ i svijet: studije i eseji štampanih eseja o njoj, zahvata celokupno pesničko stvaranje ovog pesnika i predstavlja
o bosanskohercegovačkim pje- ga u preobražajima i sa svim osobinama idejnog i formalnog sastava.
snicima XX vijeka, za koju je Radovan Popović
kritika kazala da je u isto vrijeme

STAV 19/3/2021 75