Page 52 - STAV broj 422

DRUŠTVO

Nekada važna odgojno-obrazovna
ustanova danas propada
Piše: Alma ARNAUTOVIĆ

vornik je stoljećima bio prepoznat-
ljiv po svojoj orijentalno-islamskoj ZVORNIČKA
fizionomiji. Danas, osim nekoliko
Zdesetina nišana u njegovoj okolini,
koji uglavnom nisu znanstveno valorizi-
rani, niti su zaštićeni kao kulturno-histo-
rijski spomenici, jedini objekt islamske MEDRESA
kulture u ovoj čaršiji, koji još uvijek odo-
lijeva kako ljudskoj destruktivnosti, tako
i zubu vremena jeste Podrinjska medre-
sa, za koju je Vakufska direkcija Islamske MOGLA BI
zajednice u Bosni i Hercegovini uputila
zahtjev Komisiji za očuvanje nacionalnih
spomenika Bosne i Hercegovine da zgra-
du proglasi nacionalnim spomenikom.
Kroz historiju je Zvornik, kao važan POSTATI
vojni i administrativni centar Osman-
ske Države, morao imati i odgovarajuće
odgojno-obrazovne ustanove, kao što su
hovom broju, vrsti, ugledu i rangu nemamo NACIONALNI
mektebi i medrese, a najpoznatija je Po-
drinjska medresa iz 1870. godine.
„O prvim medresama u Zvorniku, nji-

puno pouzdanih podataka. Prva saznanja
putopisac Evlija Čelebi kada je prošao ovim SPOMENIK
o zvorničkim medresama, od potpadanja
Zvornika pod vlast Osmanlija sredinom
15. stoljeća, ostavio nam je tek znameniti
krajevima 1664. godine. On je zabilježio
da u Zvorniku postoje tri medrese. Gdje Evlija Čelebi pisao je o trima medresama u Zvorniku, a više od
su se nalazile ove škole, kada su sagrađe-
ne i ko je bio njihov osnivač, te kako su dva stoljeća poslije izgrađena je Zvornička medresa. Osnovana je
tada izgledale, Evlija Čelebi ne daje bliže 1870. godine, ubrajala se u jednu od najljepših medresa u Bosni i
pojedinosti. Dakle, uporedo s bilježenjem
drugih sakralnih, profanih, prosvjetnih i Hercegovini, a o njenom statusu među tadašnjim medresama postoji
karitativnih objekata u Zvorniku, on na- više pouzdanih saznanja. Uz ostalo, sačuvana je i vakufnama uglednih
vodi i tri medrese. Pored brojnih manj-
kavosti, podaci koje nam je ostavio Evli- Zvorničana o njenom osnivanju prije stotinu pedeset i dvije godine.
ja Čelebi veoma su dragocjeni, jer iz tog
perioda nemamo pouzdanijih saznanja
o Zvorniku i njegovim kulturno-histo- Carstva u Evropi, u mnogim gradovima kadra koji je održavao vjerski život na po-
rijskim spomenicima. Možemo samo sjeveroistočne Bosne susreću se po dvi- dručju Zvornika i njegove okoline. Među-
pretpostaviti da je Zvornik za to vrijeme je medrese, a u Zvorniku samo jedna. O tim, od 1946. godine Podrinjska medresa
imao respektabilne medrese jer je bio sje- postojanju Zvorničke medrese, koja je niti je u posjedu Islamske zajednice, niti
dište sandžak-bega, imao je svog kadiju, osnovana 1870. godine te o njenom sta- služi svojoj autentičnoj namjeni, niti je
kao i veliki broj uglednih ljudi iz vojne tusu među tadašnjim medresama postoji u potpunosti očuvala svoju izvornu sliku
i državno-administrativne službe. Ipak, više pouzdanih saznanja. Uz ostalo, saču- i formu, posebno u pogledu svog unu-
malo toga znamo o zvorničkim medresa- vana je i vakufnama uglednih Zvorničana tarnjeg uređenja. Važno je napomenuti
ma i njihovom radu. Nije poznato kada o njenom osnivanju prije stotinu pedeset da danas u Zvorniku ne postoji ni jedan
su ove medrese radile i kada su srušene“, i dvije godine. objekat sakralne islamske kulture pod za-
navodi doc. dr. Šefko Sulejmanović, di- „Kao što smo naveli, od vremena zva- štitom države. Na evidenciji Komisije za
rektor Instituta za društvena i religijska ničnih osmanskih popisa iz prve polovi- očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i
istraživanja iz Tuzle. ne 16. stoljeća i vremena glasovitog Evli- Hercegovine u Zvorniku i njegovoj oko-
Zvornik je, pojašnjava Sulejmanović, je Čelebije iz druge polovine 17. stoljeća, lini nalaze se: Stari grad Zvornik – gra-
vremenom gubio svoj strategijsko-ad- znamo da je u Zvorniku bilo trinaest dža- diteljska cjelina, Crkva Rođenja sv. Jova-
ministrativni značaj, što je, vjerovat- mija, osam mekteba, više tekija, hamama, na Preteče, Hadžibegova kuća, odnosno
no, utjecalo i na broj i status državnih i hanova i turbeta, ali i tri medrese. Podrinj- kuća Ljubović Hasanbega, Rodević (Ro-
društvenih institucija u njemu. U peri- ska medresa stoljećima je imala je ključ- ćević) jezero te Jevrejsko groblje“, naveo
odu defanzive i dekadence Osmanskog nu ulogu u odgoju i obrazovanju vjerskog je Sulejmanović.

52 7/4/2023 STAV