Page 54 - STAV broj 422

DRUŠTVO

Podrinjska medresa na sredini fotografije sa
dvoetažnim prozorima početkom 20. stoljeća

predmeti, na arapskom i turskom jeziku. oficial Alibegović te i onaj mali broj softi se nisu mogli više primati učenici bez
Inače, o tome šta će se izučavati u kojoj (učenika medrese) ne uči jer ne može“. završene osnovne škole i prijemnog is-
medresi, obično je određivao sam mude- U jednoj predstavci Kotarskog vakuf- pita iz Kur’ana. Čini se da je u kasnijem
ris, ukoliko to pitanje nije vakufnamom skog povjerenstva iz Zvornika upućenog periodu Zvornička medresa bila jako dobro
precizirano. On je birao predmete i udž- Vakufskom-mearifskom saboru u Sarajevu organizirana. Broj učenika u medresi je
benike za koje je smatrao da su najbolji, na razmatranje, u drugoj polovini 1923. bio najčešće između šezdeset i osamdeset.
ili da najbolje odgovaraju mjestu i prilika- godine, navodi se da je zgrada medrese Medresa je imala veoma sređenu pedagošku
ma. U tome je bio potpuno autonoman“, u iznimno ruševnom stanju, premda se evidenciju i dokumentaciju, koja na žalost
pojašnjava naš sagovornik. ubrajala u jednu od najljepših medresa u nije sačuvana. Svi svršenici medrese
U prvim godinama austrougarske upra- Bosni i Hercegovini. „Reforma obrazo- su, osim solidnog vjerskog, moralnog
ve Zvornička medresa nije imala dobre vanja podrazumijevala je uvođenje novih i pedagoško-didaktičkog obrazovanja,
uslove za rad. Do završetka Prvog svjet- predmeta iz prirodnih nauka i maternjeg stjecali i solidne osnove iz nekih grana
skog rata nije bila zahvaćena reformom jezika. I u prostornom organiziranju ško- poljoprivrede i gazdinstva, kao što su pče-
obrazovanja, jer su se sve do tog perioda le nova Zvornička medresa nije doživjela larstvo, voćarstvo, povrtlarstvo i slično.“
izučavali nastavni predmeti karakteristični znatnije unapređenje jer je zgrada medrese Zvornička medresa je imala i bogato
za osmanski sistem obrazovanja. iz 1891. godine imala samo jednu učioni- opremljenu biblioteku, a zgrada je nakon
U ovoj odgojno-obrazovnoj ustanovi cu. Već 1932. godine sistem obrazovanja Drugog svjetskog rata nacionalizirana i
nije bilo nikakve nastave od 1. augusta u Zvorničkoj medresi bio je reformisan. preuređena u stambeni prostor.
1914. do 12. septembra 1916. godine, jer Nastava je bila organizirana po razredi- Danas je neuslovna za stanovanje, dje-
je u školi bila austrijska vojska. ma, održavala se svakog dana osim petka, luje dosta zapušteno i skoro je u ruševnom
Također, Sulejmanović navodi da se na- dvodijelno, prije i poslije podne. Prema stanju pa je neophodna njena zaštita od
stava nije realizirala od 1921. do 1923. jer zaključku Ulema-medžlisa u Sarajevu od daljnjeg propadanja kao i hitne građevin-
je u zgradi medrese „posađen neki porezni 5. septembra 1931. godine, u ovu medresu ske intervencije. n

VELIKO INTERESIRANJE I ŠIRENJE ZGRADE

Iako postoje navodi o medresama na području Zvornika koji datiraju još i drugih službenika mještani su poklanjali svoje nekretnine ili poslovne
i prije 1834. godine, o postojanju konkretno Zvorničke medrese kao objekte, odnosno dućane. Interesovanje za ovu medresu bilo je veliko
relevantan trag uzima se pisani podatak, tj. Vakufnama iz 1870. godi- i postojeća zgrada već nakon dvadeset godina postala je pretijesna za
ne, a u kojem se navodi da je zgrada Zvorničke medrese izgrađena na narasle potrebe školovanja muslimanske mladeži, tako da se na istoj lo-
mjestu gdje se nalazio Aladža hân, odnosno Šareni han, koji je izgorio kaciji pristupilo izgradnji nove medrese u ljeto 1891. godine, za potrebe
u velikom požaru 1856/1857. godine. zvorničkoga kraja. Podaci o tome mogu se naći u listu ‘Bošnjak’ od 24.
„Iz sadržaja Vakufname jasno se može ubicirati lokacija medrese i njen 12. 1891. godine, a i prema Gruntovnim knjigama iz 1892. godine. To
tadašnji kapacitet. Nalazila se na sjeverozapadnoj strani grada, između je već bio austrougarski period kada dolazi i do reforme obrazovanja u
Namazđah i Skela džamije, odnosno u zoni dodirivanja istoimenih mahala. Bosni i Hercegovini, a ubrzani proces industrijalizacije nametao je nove
Sa sjeveroistočne strane bila je omeđena obalom rijeke Drine. Medre- trendove i u domenu arhitekture. Nova medresa imala je lijepih soba za
sa je sagrađena sredstvima zvorničkih muslimana, od tvrdog materijala, stanovanje softa, jednu dershanu i jednu zbornicu. Građevinski radovi
prema tadašnjim arhitektonskim standardima. Na spratu je bila velika na novoj zgradi iznosili su 9.068 forinti. Najveći iznos od 7.068 forinti
prostorija za obavljanje namaza (molitve), dvije sobe za stanovanje softi dali su muslimani zvorničkog kotara i građani Zvornika. Svoju pomoć
(učenika), zbornica i hamam (kupatilo). U prizemlju su se nalazile dvije izgradnji objekta dala je i Zemaljska vlada Bosne i Hercegovine i Ze-
učionice, kuhinja i priručni magacin, a za izdržavanje medrese, muderisa maljska vakufska komisija, po 1.000 forinti“, pojašnjava Sulejmanović.

54 7/4/2023 STAV