Page 58 - STAV broj 241

DRUŠTVO

Na sudbinskom raskršću
GORANI ILI

GORANCI

NAROD U

RASIJANJU

Školuju se na bosanskom, srpskom i albanskom jeziku. Prema
popisu stanovništva 2011. godine, u Srbiji (bez Kosova) je živjelo
7.767 Gorana. Prema procjenama, Gorana ima više od 60.000. U
Gori ih trenutno živi i radi između 6.000 i 8.000. Gorani su se do 1991. godine nacionalno izjašnjavali

u popisima kao Muslimani. Pod utjecajem manipulacija kojima su bili izloženi od Miloševićevog režima,
Srpske akademije nauka i umetnosti i Beogradu poslušnih kadrova rodom iz Gore, geografska
odrednica Gorani pretvorena je u nacionalnu komponentu i preko noći stvorena novokomponirana
nacija Goranci. Cilj je bio da se Gorani vještački i neprirodno odvoje od muslimanskog (bošnjačkog)
nacionalnog korpusa i tako oslabe i podjele muslimanski (bošnjački) narod

Piše: Esad RAHIĆ Albanije i Kraljevine SHS načinjeno je na u sebi sadrži i element pripadnosti turskoj
osnovu protokola potpisanih u Firenci jula državnoj zajednici. Jer, gotovo petsto godina
1926. godine i u Parizu 30. jula iste godine. turske vladavine stvorilo je u narodu osje-
Linija razgraničenja na osnovu engleskog ćaj zaklona i sigurnosti. Osim spomenute,
orani ili Goranci etnička su zajed- prijedloga išla je Koritnikom, tako što je u narodu su u upotrebi i još neke odredni-
nica na Kosovu vrlo slična Boš- devet goranskih sela pripalo Albaniji, a 21 ce, kao “našinec”, Torbeš (prema starom
njacima u Sredskoj i Torbešima u selo Kraljevini SHS. Gorani su od tada mo- porijeklu, i Gorani su zapravo Torbeši) i
Gzapadnom dijelu Sjeverne Make- rali živjeti u dvije države. Poslije Drugog geografska odrednica Goranin. Inače, na
donije. Naseljavaju regiju Gore, koja obu- svjetskog rata dva sela (Urvič i Jelovjane) zvaničnim popisima stanovništva (1961–
hvata općinu Dragaš (na sjevernim obron- pripala su Makedoniji, što će imati za kraj- 1991) stanovnici Gore u najvećem se bro-
cima Šar-planine) i dio Albanije i Sjeverne nju posljedicu da je danas Gora podijeljena ju izjašnjavaju kao Muslimani. Cjelokupna
Makedonije. Cijela Gora ima površinu 500 između tri balkanske države. tzv. “torbeška grupa” (Gora, Župa, Reka,
kvadratnih kilometara, od čega 310 pri- Ime Gorani historijski je naziv za sta- Golo Brdo, Drimkol) bila je u proteklom
pada Kosovu, 150 Albaniji i 40 Sjevernoj novnike Gore. Oni su sebe tako imenovali, periodu izložena pritiscima i svojatanjima.
Makedoniji. Do propasti Osmanske impe- drugi su ih tako zvali stoljećima, dok u po- Govore dijalektom koji je poznat kao go-
rije 1912. godine Gora je bila geografska i sljednje vrijeme u upotrebu nije ušao naziv ranski ili “našenski”, kako svoj govor sami
duhovna cjelina, a zatim se našla na mje- Goranci. Ovaj naziv označava stanovnika nazivaju. Zbog udaljenosti ovog područja
stu uspostavljanja granice između Alba- planinskog područja. od glavnih putnih pravaca, još su u velikoj
nije i Kraljevine Srbije, a potom Albanije Sve do 1912. godine, pa i docnije, sta- mjeri očuvani elementi govornog jezika iz
i Kraljevine SHS. Prema ugovoru o raz- novnici Gore u nacionalnom se pogledu 18. stoljeća, pa i elementi staroslavenskog
graničenju od 17. decembra 1913. godine poistovjećuju s Turcima. Mada se identi- jezika. Goranci na području Gore bave se
iz Firence, cijela Gora trebala je pripasti fikacija, prije svega, vezuje za vjersku pri- tradicionalno stočarstvom, tačnije uzgo-
Albaniji. Konačno razgraničenje između padnost i označava pripadnost islamu, ona jem ovaca, te nešto krupne stoke. Tipična

58 17/10/2019 STAV