Page 59 - STAV broj 241

goranska hrana jeste ovčiji sir, sličan parme-
zanu, ali mekši. Poznati goranski specijali-
teti jesu: burek, baklava i piće zvano boza,
načinjeno od brašna i šećera. Goranci su
odlazili na rad van svog matičnog područ-
ja, otvarali slastičarnice i prodavali slatkiše.
Po vjeri su muslimani, suniti, i svako
selo ima svoju džamiju. Među njima je bilo
i derviša, a naročito u selima Brod, Radeša,
Restelica i Zli Potok. Jedna od njihovih te-
kija (Selim-dedo tekija) i danas se nalazi u
selu Restelica. Goranci su na islam prešli
vjerovatno između 16. i 17, a najkasnije 18.
stoljeća, u doba osmanske vladavine. Pre-
ma njihovim predanjima, islam su primili
znatno ranije od “Halepovaca” (arabljanskih
doseljenika iz grada Halepa u Siriji), prije
nego što su došli Turci Osmanlije.
OD GEOGRAFSKE ODREDNICE
DO NOVOKREIRANE NACIJE
Školuju se na bosanskom, srpskom i al-
banskom jeziku. Prema popisu stanovniš-
tva 2011. godine, u Srbiji (bez Kosova) je
živjelo 7.767 Gorana. Prema procjenama,
ima ih više od 60.000. U Gori trenutno živi
i radi između 6.000 i 8.000 Gorana. Gorani
su se do 1991. godine nacionalno izjašnja-
vali u popisima kao Muslimani. Pod utje-
cajem manipulacija kojima su bili izloženi
od Miloševićevog režima, Srpske akademi-
je nauka i umetnosti i Beogradu poslušnih
kadrova rodom iz Gore, geografska odred-
nica Gorani pretvorena je u nacionalnu
komponentu i preko noći stvorena novo-
komponirana nacija Goranci. Cilj je bio da
se Gorani vještački i neprirodno odvoje od
muslimanskog (bošnjačkog) nacionalnog
korpusa i tako oslabe i podjele musliman-
ski (bošnjački) narod u vrijeme kada se
spremala agresija na Bosnu i Hercegovinu.
U daljoj perspektivi plan tadašnjeg vlada-
jućeg režima u Srbiji i SANU-a bio je da
novokreiranu “naciju” Gorance postepeno
transformiraju u Srbe muslimanske vjere,
kao što su Makedonci uradili s Torbešima
u Makedoniji, čiji se jedan dio danas izjaš-
njava kao Makedonci muslimani. Inače, i
Torbeši su se do tada u zvaničnim popisima
najvećim dijelom izjašnjavali nacionalno
kao Muslimani (Bošnjaci). U dijelu Gore
koji pripada Kosovu, prema posljednjem
popisu održanom aprila mjeseca 2011. go-
dine, živi 14.723 stanovnika. Goranaca ima
8.957, Bošnjaka 4.100 (najviše ih je u veli-
kom selu Restelici), Albanaca 1.042, Turaka
202 i ostalih 395.
Bošnjaci Kosova brojčano su više nego
prepolovljeni. Na popisu 1991. godine regi-
strirano je 67 hiljada Muslimana, dok je na
popisu 2011. godine popisano blizu 28 hi-
ljada Bošnjaka i oko 10 hiljada Gorana(ca).
Na Kosovu ima 19 goranskih naselja:
Baćka, Brod, Veliki Krstac, Vranište, Glbo-
čica, Gornja Rapča, Donja Rapča, Dikan-
ce, Dragaš, Zli Potok, Kruševo, Kukuljane,

STAV 17/10/2019 59