Page 66 - STAV broj 223

KULTURA

Prilozi redefiniranju ilahije i kaside

LAŽNO ZLATO

JAČE SIJA

Prema podacima kojima raspolažemo, trenutno je u izradi opširan

naučni rad koji bi trebao redefinirati sintagmu “tekijska ilahija”.
Sama konstrukcija “tekijska ilahija” jeste pleonazam, jer su ilahije
u pravilu (uz mali broj izuzetaka) nastajale u tekijama. I sama
potreba za redefiniranjem konstrukcije “tekijska ilahija” govori u
prilog tome da se u aktualnoj muzičkoj produkciji ilahija i kasida
napravi odmak od autentičnog registra onoga što prepoznajemo
kao bosanske ilahije i kaside. Stoga ćemo u ovom tekstu skrenuti
pažnju na projekte novijeg datuma koji su prepoznati kao ilahije
i kaside, te ih sagledati iz ugla autentične tekstualne i muzičke

tradicije bosanskih ilahija i kasida, u pokušaju da prepoznamo
njihovu ukorijenjenost u tradiciji. Posebnu pažnju obratit ćemo
na one izvedbe koje su uz ramazanski program emitirane na TV i
radijskim stanicama u toku mjeseca ramazana i u danima Bajrama

Piše: Hamza RIDŽAL najznamenitijih Zikri, Hudai, Kitabi, Nuri
hamza@stav.ba Džemali, Kalenderi, Rifai, a od bošnjačkih
autora Ilhamija, Kaimija, Sirrija Sikirić,
Mehmed Mejlija Sarajlija, Omer ef. Paloš...
Amina Šiljak-Jesenković u tekstu Uvodne
iječ “ilahija” arapskog je porijekla. napomene o književnom aspektu ilahija inter-
llahija u doslovnom prijevodu znači pretiranih u Bosni i Hercegovini primjećuje
“božanski, Božiji, posvećen Bogu”. da su ilahije, sukladno tarikatu njihovog
ROdlika je ilahije da se autor obave- autora, nazivane različitim imenima. Po-
zno potpiše u posljednjoj strofi, pa ta stro- božna pjesma kod mevlevija naziva se ajin,
fa nosi naziv šah-bejtom ili tadž-bejtom. kod bektašija nefes, kod gulšenija tapug,
Izvrstan su primjer ilahije Ašika Junusa i kod halvetija durak, kod alevija deme, kod
Selima Samija, koji su se obavezno potpi- jesevija hikmet, dok je ostali tarikati nazi-
sivali u posljednjem distihu. Ilahije se, kao vaju džumhur ili zajedničkim imenom ilahi.
forma književnosti, izvorno vežu za tekij- Ilahije su najčešće usmeno pamćene i
ske halke, u kojima su i nastajali tekstovi prenošene s jedne generacije na drugu pa je
pobožnih pjesama. Najvećim piscem ilahija od njihovog nastanka do danas nastao veli-
smatra se Junus Emre ili Ašik Junus iz 13. ki broj varijanti jednog teksta. U Bosni su
stoljeća i ujedno jednim od najčuvenijih ilahije prepisivane u zbirke ili medžmue, o
turskih pjesnika koji je napisao nekoliko čemu svjedoče podaci u Katalogu rukopisa
hiljada ilahija. Orijentalnog instituta u Sarajevu iz lijepe
Ipak, Ašik Junus nije jedini pisac ila- književnosti, iz kojih se vidi da je u Bosni
hija. Teško je i nabrojati imena tarikatskih postojala rasprostranjena praksa bilježenja i
velikana koji su pisali ilahije. Neki su od prikupljanja ilahija na arapskom, turskom,

66 13/6/2019 STAV