Page 36 - STAV 73 28.07.2016
P. 36
DRUŠTVO
U zemlji svojoj, na baštini tuždi
SVAČIJI STEĆCI
NISU NIČIJI STEĆCI
Upisivanje stećaka kao zajedničkog dobra Bosne i Hercegovine, Crne
Gore, Hrvatske i Srbije na Listu svjetske kulturne baštine UNESCO-a
podijelilo je bosanskohercegovačke historičare i medievaliste. Svi se
slažu da su stećci fenomen koji se ne smije odvajati od srednjovjekovne
Piše: Hamza RIDŽAL bosanske države. Ipak, jedni smatraju da se moraju poštivati današnje
hamza@stav.ba državne granice te da je zajednička nominacija pozitivan iskorak ka
unapređenju regionalne saradnje. Drugi, pak, ističu da je ovim načinjena
ogromna šteta Bosni i Hercegovini te da će tretiranje stećaka kao
zajedničke kulturne baštine produbiti historijske zablude i ideološki
motivirane interpretacije bosanske kulturne baštine
a sastanku Komiteta za svjetsku spomenike kulture. Pleme Inka u Americi kao spomenik. To je particip prezenta od
kulturnu baštinu, koji je održan u ima spomenike, Egipat ima prave spome- glagola stajati – stojeći ili, kako se ranije
petak 15. jula u Istanbulu, na Li- nike kulture. Neka oprosti gospođa Euro- govorilo, “steći”. Od ukupnog broja steća-
Nstu je upisano ukupno 28 nekro- pa, samo Bosna ima spomenike. Stećke. ka, kojih prema zvaničnom registru ima
pola, i to dvadeset iz BiH, po tri iz Srbije Šta je stećak? Oličenje gorštaka Bosanca! 70.000, većina njih, oko 60.000, nalazi se u
i Crne Gore te dvije iz Hrvatske. Velika je Šta radi Bosanac na stećku? Stoji usprav- BiH, a ostalih 10.000 u Srbiji, Crnoj Gori
to vijest s obzirom na nemar prema ovom no! Digao glavu, digao ruku! Ali nigdje, i Hrvatskoj. Ipak, dr. Enver Imamović u
nijemom svjedoku prošlosti. Dok su poje- nigdje, nikad, niko nije pronašao stećak tekstu Bosanski stećci ističe da je taj broj
dinci ozbiljno razmatrali mogućnost po- na kome Bosanac kleči i moli. Na kom je zastario jer je u međuvremenu pronađeno
stojanja piramida u Visokom, propadalo je prikazan kao sužanj”, zapisao je veliki hr- mnoštvo novih lokaliteta, ali da su neki i
ono vidljivo, realno i autentično kulturno vatski pisac Miroslav Krleža. uništeni. “Kroz razdoblje od preko 600-
znamenje Bosne. Sve da “Visočica” i jeste -700 godina, pa i više, koliko oni postoje,
piramida, ona bi, bez obzira na spekta- KONAČAN BROJ STEĆAKA NEPOZNAT mnogi su nestali. Znatan broj uništila je
kularnost nalaza, bila jedna u nizu slič- Postoji više naziva koji se koriste za ljudska ruka upotrebljavajući ih za kre-
nih razasutih po Aziji, Africi i Latinskoj označavanje stećaka: “bilig”, “kâm (ka- čenje i građevni materijal. Mnogi su iskr-
Americi. Međutim, bez stećaka je Bosna men)”, “zlamen”, “kuća” i “vječni dom”. čeni prilikom gradnje puteva, stambenih
tek jedna od dvjesto dvadeset država koje Nazivi ukorijenjeni u narodu jesu “mra- i drugih objekata ili da bi se dobile čiste
ih nemaju. Stećci su bili i ostali inspiracija morje”, “mašeti”, “grčki grobovi”, “stare oranice i sjenokosi. Nemali broj ih je zbog
brojnim književnicima, a neki su u njima grobnice”, “kaursko groblje” i “divovsko težine utonuo u zemlju. Uzimajući sve to u
vidjeli autentično kulturno blago kakvim se kamenje”. Najčešće je korišten naziv u li- obzir, može se računati da ih je nekoć bilo
mogu pohvaliti tek rijetke kulture svijeta. teraturi stećak, čije ime dolazi od njego- i preko dvije stotine hiljada, od čega je do
“Neka oprosti gospođa Europa, ona nema ve glavne namjene da “stoji” iznad groba danas preostao manji broj”, piše Imamović.
36 28/7/2016 STAV
