Page 54 - STAV broj 368

DRUŠTVO

Objektivno i bez ideologizacije
DRAGOCJENA STUDIJA

O POLOŽAJU ŽENA U

OSMANSKOM CARSTVU

Senad Hasanagić, “Žena kod Osmanlija i drugih”, “Knjigoljubac”,
Piše: Željko GRAHOVAC
Brčko, 2021.

enad Hasanagić (1960, Čapljina)
historičar je (po zvanju zapravo
doktor pravnih znanosti, iz
Sdomena historije države i pra-
va) koji je široj kulturnoj javnosti u nas
već poznat po nekoliko izvanrednih stu-
dija: “Zalihica” je izdavač njegovih knjiga
Osmanska tolerancija, Turci – istine i laži te
Osmanlije i različiti narodi, a Izdavačka kuća
“Knjigoljubac” iz Brčkog za kratko vrije-
me objavljuje njegove studije Jedinstvenost
Osmanlija, Drugo lice bune Husein-kapeta-
na Gradaščevića i Suština jermenskog pita-
nja. Izdavačka kuća “Grabus” objavila je
njegovo književno djelo Pisar i znalci, a s
turskog jezika preveo je roman Mostarski
most, koji je napisao Altan Araslı.
Nema sumnje da će ova knjiga, je-
senas izašla iz štampe, izazvati veliku
pažnju šire čitalačke publike: naime,
položaj žene u Osmanskom Carstvu do-
ista je tema o kojoj su se dosad uveliko
već “lomila koplja” brojnih istraživa-
ča, povjesničara kulture i poznavalaca
osmanske civilizacije (od 15. do 20. sto-
ljeća). Pritom je zanimljivo da su evrop-
ski istraživači mahom profilirali svoje
stavove po ovom pitanju u ideološkom
ključu – vrlo rijetko na temelju arhiva i
dokumenata (kojih doista ima mnogo,
ali pretežno na turskom jeziku), a češće
prema utiscima, izvještajima i interpreta- baštini i civilizaciji velikih istočnih na- sagledati problematiku položaja, statusa i
cijama Evropljana koji su diplomatskim, roda, odnosno država). prava žene unutar osmanske kulture i civi-
političkim ili kakvim drugim poslom Upravo je na zadaći razotkrivanja lizacije, kako u normativi (unutar pravnog
boravili u Osmanskom Carstvu. O ide- stereotipa i predrasuda Evrope prema sistema) tako i u praktičnom životu. Da
ološkom ključu možemo govoriti prije Osmanlijama i njihovoj kulturi (koji su bi što bolje potkrijepio svoje istraživačke
svega u smislu generalno nedovoljnog se sve do danas, sagledavajući generalno uvide i iz njih izvedene stavove, Hasana-
poznavanja istočnih kultura i civiliza- stav Zapada prema Orijentu, tvrdokorno gić se potrudio provesti komparativnu
cija, ali i u smislu nepovjerenja prema održavali u raznim formama i na različi- analizu – stanja, pravnog statusa, tretma-
Osmanskom Carstvu novovjekovnog tim nivoima) ova studija i postamentira- na i položaja žena u evropskim zemlja-
zapadnjačkog duha, koji se tek u epohi na: autor odmah u uvodu naglašava da je ma, u istom periodu (od 15. pa sve do 20.
romantizma (kraj 18. i prva polovina 19. preuzeo na sebe tu obavezu – sa što više stoljeća). Time je njegova studija dobila
stoljeća) počeo sa značajnijim zanima- autentičnih dokumenata, iz izvora koji i na širini i na dubini – bivajući ispisana
njem okretati prema Istoku (kulturama, su za istraživanje relevantni i pouzdani, kao dragocjen prilog komparativističkom

54 25/3/2022 STAV