Page 58 - STAV broj 389

DRUŠTVO

Kada su kragujevački Kafana Balkan u Kragujevcu,
muslimani saznali za poraz podignuta na mjestu gdje su bili
Mustafa-begova džamija i mezarje
u bici na Ljubiću na Moravi
kod Čačka i za smrt ćehaje
Imšir-paše juna 1815. godine,
probijaju se kroz oslablјene
opsadne ustaničke snage i
kreću u povlačenje preko
Bresnice i Trmbasa starim
putem ka Jagodini. Smatra
se da su tada Kragujevac
napustili svi muslimani
i njihove porodice. Vuk
Karadžić tvrdi da je tada
spalјena kragujevačka varoš.

ovaj grad, ali s tendencijom ubrzanog na-
puštanja varoši zbog besperspektivnosti i
lične nesigurnosti.

NESTANAK MUSLIMANSKE KASABE
KRAGUJEVAC Maketa
Krajem 1815. godine Srbija stječe mi- Dvorskog
nimalnu autonomiju (poluautonomiju) s kompleksa
domaćim knezom na čelu, a 1818. godine kneza Miloša
Obrenovića u
knez Miloš svoje sjedište iz Malog Crnu- Kragujevcu
ća premješta u Kragujevac. Ovim činom
otvara se jedna od najznačajnijih strani-
ca historije ovog grada, jer, postavši pri-
jestolnicom, doživljava brži razvoj. Ovaj
grad bit će srpska prijestolnica do 1841.
godine, kada tu ulogu definitivno preu-
zima Beograd.
Kragujevac je ubrzano ostajao bez
svoga muslimanskog življa. Muslimani,
uglavnom bošnjačkog i albanskog pori-
jekla, prodavali su svoja imanja i ostalu
imovinu Srbima i odseljavali.
Tek poneki musliman mogao se po
kragujevačkim sokacima vidjeti i kasni-
je, za nekoliko prvih godina poslije 1815.
“Blagodarenije budi Bogu Turaka u Kra-
gujevcu već nema”, sa zadovoljstvom bi-
lježi i likuje Joakim Vujić 1826. godine.
Muselimi kragujevački, koji su se če-
sto smjenjivali, i muslimani koji su se oko
njih kupili, bilo kao njihovi pomagači ili
kao putnici u prolazu, sačinjavali su jedi- Zadugo se spominjao u Kragujevcu i jedan han, izgrađen za
ni muslimanski svijet u Kragujevcu. Oni smještaj putnika, koji je knez Miloš poklonio Muli Salinu,
su u njemu imali i svoju džamiju, ali u to
vrijeme već dotrajalu i napuštenu. Musli- dugogodišnjem kragujevačkom muselimu i odličnom svom
manski Kragujevac, muslimanska čaršija prijatelju. Imajući u njega naročito povjerenje, knez Miloš
oko šanca, džamija i drugi objekti bili su
izloženi propadanju i nestajanju. je Mulu Salina uzeo za svoga pisara, te mu je ovaj jedno
Poslije 1820. godine u Kragujevcu je vrijeme vodio prepisku na turskom jeziku. To je produžilo
bio samo jedan muslimanski dom, odno-
sno Muselimov konak, u kojem je stanovao vijek trajanja ovom hanu.

58 19/8/2022 STAV