Page 76 - STAV broj 316

HISTORIJSKA RAZMEĐA

Kako je Pazarska Mitrovica postala Kosovska Mitrovica
MITROVICA JE OD

1463. DO 1890. GODINE

BILA DIO SANDŽAKA

Mitrovica je od 1463. godine dio vilajeta Jeleč, koji se od početka osme decenije 15. stoljeća
naziva Novopazarski vilajet, a od 1790. do 1890. godine dio je Novopazarskog sandžaka. Mitrovica
je od 1463. do 2. februara 1877. godine bila dio Bosanskog sandžaka, pašaluka, beglerbegluka,
ejaleta ili vilajeta, odnosno “gornja Bosna” i njeno granično područje. Svi navedeni podaci nepobitno
govore da je u dugoj historiji Novopazarskog vilajeta, koji kasnije prerasta u Novopazarski sandžak
današnja Kosovska, a nekadašnja Pazarska Mitrovica bila punih 427 godina dio Sandžaka i po
svojoj teritorijalno-administrativnoj lokaciji i po nekada većinskom bošnjačkom stanovništvu.

Piše: Esad RAHIĆ u Skoplju 1475. godine. Vjerovatno je odnosno nekadašnje oblasti Brankovi-
do smrti bio sandžak-beg Smederevskog ća: Lipljan, Prizren, Bihor i čitavu do-
sandžaka. Osnivač je gradova Sarajeva, linu Lima, gdje su od ranije već nalazili
Novog Pazara, Šapca i Mitrovice, a i u njihovi odredi, zatim Prištinu i Trepču.
anašnju Kosovsku Mitrovicu u Skoplju i Tetovu je izgradio puno zna- Osvojeni su čitavi prostori oko današnjeg
historijskim izvorima nalazimo čajnih građevina. Novog Pazara, Polimlje i Potarje.
pod različitim nazivima: Dmi- Skopsko krajište predstavljat će počet- Već maja 1455. godine izvršen je po-
Dtrovica, Dimitrovica, Mittrix, nu tačku prodiranja prema Bosni, Srbiji, pis sela i imanja cijele oblasti, koja će biti
Mitrovizza, Visoki grad Mitrovica, Bazzar Zeti i Albaniji. Odatle Osmanlije lahko poznata pod nazivom Krajište Isa-bega
Mitrovizza, Pazarska Mitrovica, Šeher Mi- prodiru preko Kosova prema Novopazar- Ishakovića, u čiji će sastav ući i Novopa-
trovica, Kosovska Mitrovica, Titova Mi- skoj oblasti. Da bi potpuno otvorile bo- zarska oblast. Cijela Novopazarska oblast
trovica i opet Kosovska Mitrovica. Ipak, sanski drum, Osmanlije su ubrzo poslije tada je podijeljena na četiri osmanske ad-
u historiji ovog mjesta najduže je trajao Skoplja zaposjele znamenitu tvrđavu-grad ministrativne oblasti zvane vilajeti, i to:
naziv Pazarska Mitrovica zato što je ovo Zvečan (1396), kome je pripadalo i selo vilajet Zvečan, vilajet Jeleč, vilajet Ras i
mjesto 427 godina bilo administrativno Dmitrovica (današnja Mitrovica), koji je vilajet Sjenica.
podređeno Novom Pazaru, najprije kao predstavljao ne samo značajnu tvrđavu Subaša Zvečana ovaj je put bio Jusuf,
dio Novopazarskog vilajeta, a kasnije No- nego i vrlo živu raskrsnicu saobraćajnih sluga Isa-begov, koji je komandirao po-
vopazarskog sandžaka. arterija na sve četiri strane. Zvečanom je sadom od 22 mustahafiza. Od njega vje-
Nakon zauzimanja Skoplja 1392. go- tada upravljao ćefalija Feriz. To su ujed- rovatno vodi porijeklo najstarija mitro-
dine, Osmanlije osnivaju novo krajište no i prve vijesti o osmanskoj vlasti na vačka turska porodica Jusogular. I turska
ili novi pogranični sandžak, kojem po području Mitrovice. mitrovačka porodica Hadži Karaman-aga-
centru krajišta, gradu Skoplju, daju na- Iste godine zaposjedaju i stari grad Je- lar od najstarijih je vremena davala zve-
ziv Skopsko krajište. Na njegovom čelu leč (novopazarski kraj), kao i važan rudar- čanske dizdare, zbog čega su ih zvali i
bili su krajišnici ili udž-begovi iz poro- ski centar Gluhavicu, koju će na osman- Dizdar-agalar.
dice Ishaković, čiji je najpoznatiji član skom nazvati Demirdži Bazar (Gvozdeni Poslije pada Despotovine pod osman-
bio Isa-beg Ishaković, koji je od 1439. do trg), koji danas pripada tutinskoj općini. sku vlast 1459. godine, osmanske snage
1463. godine bio na čelu Skopskog kraji- Zbog neurednog plaćanja danka i predvođene lično sultanom Mehmedom
šta, s malim prekidom 1443/1444. godi- saradnje s Ugarskom, sultan Mehmed II i brojnim vojskovođama, među kojima
ne, kada je bio Smederevski sandžak-beg, II odlučio je da napadne despota Đur- je bio i Isa-beg, iz pravca Skoplja, Kosova
potom od 1464. do februara 1470. godine đa Brankovića. Već od prvog juna 1455. i Sjenice, spuštajući se niz Drinu 1463.
bio je na čelu Bosanskog sandžaka. Za- godine Osmanlije zauzimaju najbogatiji godine, napale su bosansko kraljevstvo i
dnji se put u historijskim izvorima po- i najutvrđeniji srpski grad Novo Brdo. osvojile ga. Iste godine osnovan je Bosan-
minje 1472. godine, dok se kao merhum Samo u toku nekoliko dana zaposjele su ski sandžak, za čijeg je prvog sandžak-bega
pominje na natpisu na njegovoj džamiji čitav jugozapadni dio srpske Despotovine, imenovan Mehmed-beg Minetović, koji

76 26/3/2021 STAV