Page 65 - STAV broj 400

prikazano široj javnosti. Dešavalo se da problematični, oni su jednostavni, uz- koje odvode preko Drine, jeste i dječak
film ne ugleda svjetlo dana samo zbog budljivi, emotivni, i – potrebni”, napi- koji će kasnije postati veliki vezir, Meh-
jedne rečenice, ili da je autor uslovljen sao je Josip Lešić u recenziji scenarija. mad-paša Sokolović.
da mora izbaciti jednu rečenicu kako bi No, film nikada nije snimljen. “Mehmed-paša Sokolović nosio je
njegov film dobio dozvolu za prikazivanje. U javnosti je malo poznat detalj da se u svojoj duži neko nejasno i tamno sje-
Takav slučaj bio je s filmom Tuđa ze- na ekranizaciji književnog djela Na Drini ćanje na svoj rodni kraj, na bijedu rodi-
mlja. Pisac Meša Selimović autor je sce- ćuprija, za radilo od 1963. godine. Naime, teljske kuće, na sav onaj mračni život u
narija za ovaj dugometražni igrani film te je godine zamjenik direktora “Bosna dalekom perifernom vilajetu carevine, u
snimljen 1957. godine u režiji Jože Gale. filma” Božidar Radić pisao ambasadoru porobljenoj Bosni. Htio je da učini nešto
Temelji se na istoimenoj pripovijetci izda- Jugoslavije u Moskvi Cvjetinu Mijatovi- za tu svoju porobljenu postojbinu, htio
noj iste godine. Radnja govori o sudbini ću: “Poštovani i dragi druže Majo, prema je valjda da plati svoj dug, da se nekako
italijanskih vojnika koji su se za vrijeme dogovoru s našim generalnim direkto- otkupi, pa je po svoj prilici zato i došao
Drugog svjetskog rata našli na području rom Miloradom Ercegom, slobodni smo na misao da tamo, na onom istom mje-
tadašnje Jugoslavije. da Vam na Vašu ličnu adresu dostavimo stu gdje je on prije toliko godina u sepetu
Da bi film mogao biti prikazan, morala ekspoze scenarija ‘Na Drini ćuprija’. Mo- prelazio opasnu vodu, podigne kameni
je biti izbačena rečenica: “Dvesta (deset) limo Vas da Vašom dobrotom i ljubazno- most”, piše u ekspozeu.
miliona je poginulo za ove tri godine. Svi šću tekst bude uručen direktoru Ercegu Centralni događaj filma je sama grad-
su oni mrzeli rat.” Da li zbog toga što je u želji da na osnovu ovog romana dođe nja mosta, okrutni vezirov povjerenik za
podatak netačan ili zato što su svi “mr- do koprodukcije sa SSSR-om.” gradnju i njegovo ugnjetavanje lokalnog
zeli rat”, nije poznato, ali je činjenica da U ekspozeu scenarija stoji da radnja stanovništva koje kulminira ubistvom i
je izbacivanje ove rečenice bilo uslov za počinje u 16. stoljeću, a završava osamde- nabijanjem na kolac pobunjenika, rušitelja
objavljivanje filma. setih godina 19. stoljeća. “Pred očima či- mosta Radislava. Ujedno, to je i central-
Jedan od onih filmova koji je prošao talaca prolazi jedna čudesan život, ređaju na tema srpske mitologije, koja je fikcije
kompletan razvojni put do snimanja, ali se događaji, generacije smjenjuju jedna jednog pisca iskoristila za pravdanje ma-
nikada nije snimljen, jeste film Hajru- drugu, i sve se zbiva oko rijeke, ćudljive sovnih zločina nad Bošnjacima u Agresiji
dina Šibe Krvavca po scenariju Đorđa i moćne, i oko mosta na njoj, tog vanred- na Bosnu i Hercegovinu 1992. godine.
Lebovića Konvoj za el Šat. Filmski sa- nog kamenog zdanja koje je opstalo sve Dugometražni igrani film, kao adap-
vjet “Bosna filma”, s Alijom Akšamijom do naših dana, snažno i neuništivo kao i tacija romana Ive Andrića, nikada nije
na čelu, donio je 1973. godine zaključak rijeka čije obale spaja. (...) Most je simbol snimljen. Ni na osnovu scenarija iz 1963,
kojim podržava snimanje ovoga filma. čovjekove borbe da savlada ograničenja kao ni kasnije. Bilo je još pokušaja, ali su
Istovremeno je i Radnički savjet predu- života, da se oslobodi i uzdigne, a u isto svi, iz nekog nepoznatog razloga propa-
zeća “Bosna film” donio odluku da se vrijeme simbol je i njegove tragedije, jer dali. Krajem osamdesetih godina prošlog
pristupi realizaciji filma, te je određen i sve što podigne, svaka pobjeda koju izvo- stoljeća režiser Emir Kusturica, nakon
okvirni budžet. juje, čovjek mora da plati novim napori- što je pobrao dvije najznačajnije evropske
Tema filma Konvoj za el Šat jeste tran- ma, novim patnjama, novim žrtvama.” filmske nagrade, najavljivao je da će An-
sport ranjenika i civilnog stanovništva s drićevim djelom “napasti” Oskara. Bio je
otoka Visa u Afriku u vrijeme Drugog KUSTURICIN NEDOSANJANI FILM blizu da započne film, ali nekako se sve
svjetskog rata. Navodi se u ekspozeu i to da u po- izjalovilo. Tu je temu Kusturica ponovo
U recenziji filmskog scenarija piše: gledu filmske adaptacije djelo pruža više izvukao iz ladice prije godinu-dvije i na-
“Scenario za igrani film ‘Konvoj za el mogućnosti, jedna je da se stvori široki javio snimanje, ali opet ništa.
Šat’, Lebović i Krvavac, baziran je na historijski spektakl, koji bi mogao biti Istini za volju, u Banjoj Luci je 2001.
istinitim istorijskim događajima, sa jed- interesantan imajući u vidu ambijent, godine snimljen četrdesetominutni te-
nom humanom i ljudskom idejom u svo- istočnjački kolorit i posebnu atmosfe- levizijski film Na Drini ćuprija, što je do
joj osnovici, sa uzbudljivom ratnom pri- ru koju nosi. Druga je stvaranje poseb- sada jedini film urađen na osnovu ovog
čom o herojstvu i samoprijegoru, uspješno ne fabule temeljene na romanu. Riječ je Andrićevog romana. Ali dugometražni
nastavlja tradiciju akcionog ratnog filma, o epizodi gradnje mosta na Drini. Film igrani film još niko nije snimio.
nadovezujući se na ranije filmove ovih bi počinjao scenom kada osmanska voj- Ovo su samo mali fragmenti neistra-
autora. (...) Ovakve filmove voli publika, ska u sepetima na konjima odvodi dje- žene povijesti bosanskohercegovačkog
oni možda nemaju dubine i velike misa- cu, dok njihovi roditelji idu za njima, i filma, svjedoka jednog vremena i ljudi
onosti, nisu problemski, ali zato nisu ni vojnici ih odbijaju. Među tim dječacima, koji su živjeli u tom vremenu. n

STAV 4/11/2022 65