Page 66 - STAV broj 400

KULTURA

Majstori kaligrafije, Hassan Massoudy

ISLAMSKA KALIGRAFIJA

IZMEĐU TRADICIJE I

SAVREMENOSTI

Hassan Massoudy ističe: “Gestovi kaligrafa postaju otvoreni prostor, pozdravljajući riječi
pjesnika i maštu posmatrača.” Drugim riječima, značenje može biti važno, ali isto tako važna
je i forma koja je prepuštena vizuelnom uživanju posmatrača, koji savremenu kaligrafiju

doživljava na svoj način. Kroz vizuelno eksperimentiranje umjetnik kreira osjećaj ravnoteže
između stroge discipline kaligrafije i umjetničke slobode.

Piše: Kenan ŠURKOVIĆ

ko govorimo o arapskoj kali-
grafiji, obično imamo jednu
projekciju, a to je da je riječ
Ao klasičnom ispisu prisutnom
u islamskoj kulturi stotinama godina i
pismu koje se izuzetno malo ili nima-
lo mijenjalo tokom vremena. Međutim,
dojam je pogrešan jer je morfološki i li-
kovno gledajući arapsko pismo jedno od
najfleksibilnijih oblika pisama na svijetu,
čak do te mjere da može poništiti svoje
osnovno značenje i preći u neku sasvim
drugu vizuelizaciju.
Najbolji primjer toga je njegovo preo-
blikovanje u arabesku ili totalnu apstrak-
ciju, a da pritom zadrži svoju prepoznat-
ljivost. Tu nevjerovatnu fleksibilnost na
poseban način otkrili su umjetnici dvade-
setog stoljeća, kada su, svakako, sve vrste
forme bile pod udarom transformacije, pa
je tako klasična likovnost poprimila sasvim
nova značenja. Postoje umjetnici koji su
se usmjerili prema japanskim i kineskim
kaligrafskim formama, poput Marka To-
beyja i Pierrea Soulagesa, a sasvim je bilo
za očekivati da i islamski umjetnici krenu
sličnim putem i upotrijebe arapsku kali-
grafiju na sasvim nov način.
To se počelo dešavati šezdesetih i se-
damdesetih godina prošlog stoljeća, u eri
druge generacije apstraktnih ekspresioni-
sta, kada je apstrakcija dosegla svoju pot-
punu slobodu i odvajanje od tjelesnog te
veličanje dvodimenzionalnog slikarstva,
što je posebno potencirao poznati američ-
ki kritičar Clement Greenberg. Slikarstvo Hassan Massoudy, Čovjek gradi previse zidova i premalo mostova, 2016.

66 4/11/2022 STAV