Page 30 - Gizli El Bosna'da
P. 30
28 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA
bugün de hala H›ristiyanlara, özellikle de S›rplara göre çok daha medenidir-
ler. S›rplar, "da¤l›", sert, kaba bir karakteri, Müslümanlar ise "flehirli" kültürü
temsil ederler. Saraybosna, Müslümanlar›n bu yüksek kültürünün bir ürünü-
dür. fiehir, 1521-1541 y›llar›nda Bosna valisi olarak görev yapan Gazi Hüsrev-
bey taraf›ndan kurulmufltur. Hüsrevbey, Saraybosna'da hala kendi ad›yla an›-
lan görkemli bir cami ile birlikte medrese, kütüphane, hamam, iki han ve bir
büyük çarfl›dan oluflan bir külliye yapt›rm›fl, oluflturdu¤u bu yeni flehre de
Müslümanlar› yerlefltirmifltir. 1530 y›l›nda, flehrin nüfusu tümüyle Müslüman-
d›r. Yüzy›l›n sonunda flehrin 93 mahallesinden yaln›zca ikisi H›ristiyan, kalan›
Müslüman mahallesidir. fiehrin içinde 6 köprü, 6 hamam, 3 çarfl›, çok say›da
kütüphane, 6 tekke, 5 medrese, 90'dan fazla okul ve 100'ün üzerinde cami yer
almaktad›r.
Ancak bu yüksek medeniyete karfl› "da¤l›lar"›n önemli bir bölümünde
ciddi bir antipati vard›r. Bu antipati, hatta nefret, ilginç bir tarihsel miras›n do-
¤urdu¤u komplekslerden kaynaklan›r. S›rp milliyetçili¤ini tan›mak için, mut-
laka bu tarihsel komplekse bir göz atmak gerekir.
S›rp Milliyetçili¤inin Dayanaklar›:
Seçilmifllik ve Ezilmifllik Kompleksleri
S›rplar, Osmanl›'n›n bölgeye hakim olufluna dek güçlü bir Krall›¤a sa-
hiptiler. Ancak 1389 y›l›ndaki Kosova Savafl›, bu Krall›¤›n sonunun bafllang›c›
oldu. 1459 y›l›nda S›rp Krall›¤› tümüyle ortadan kald›r›ld› ve tüm S›rp toprak-
lar› kesin olarak Osmanl› egemenli¤ine girdi.
S›rplar, Osmanl› karfl›s›ndaki yenilgilerini hiçbir zaman kabullenemedi-
ler. Zaman içinde S›rplar›n ma¤lubiyetini "seçilmifllik"le kutsayan farkl› efsane
ve inançlar geliflti. Özellikle Kosova Savafl› hakk›nda ilginç inançlar üretilmifl-
ti. Nesilden nesile aktar›lan bir efsaneye göre, Kosova Savafl› öncesinde S›rp
Kral› ile Tanr› aras›nda bir "ahit" gerçekleflmifl ve Kral Lazar, "yeryüzü krall›¤›"
yerine "gökyüzü krall›¤›"n› tercih etmiflti. Bu efsane, Kosova'daki yenilginin,
kutsal bir paye olarak alg›lanmas›n› sa¤lad›.
Johns Hopkins Üniversitesi'nin uluslararas› iliflkiler uzman› Fouad Aja-
mi'nin ifadesiyle, "tarihin bir S›rp versiyonu" oluflturulmufltu ve bu versiyon,
S›rplar› "iflgalciler" (Osmanl›lar) ile ifl birli¤i yapmayan ve sab›rl› bir biçimde
tarihsel kurtuluflunu bekleyen asil bir halk olarak tan›ml›yordu. Bu "seçilmifl"
halk, hep haks›zl›k ve zulümle karfl› karfl›ya gelmiflti. Baflkentleri olan Belgrad
tarih boyunca 40 kez yok edilmifl, "kutsal toprak"lar› olan Kosova sözde
"inançs›zlar›n" (Osmanl›lar›n) eline geçmiflti. S›rplar her zaman H›ristiyanl›¤›
savunmufllar, ancak H›ristiyan komflular›ndan bile hep ihanet görmüfllerdi. 5
