Page 31 - Gizli El Bosna'da

SIRP VAHfiET‹N‹N TAR‹H‹ 29

Osmanl›lar, Tanr›'n›n "seçmifl" oldu¤u bu halk› bask› alt›nda tutan bü-
yük despotlar olarak tan›mlan›yorlard›. Bosnal› Müslümanlar ise, S›rplar›n gö-
zünde, birer haindiler. Onlar› "‹slamlaflm›fl S›rplar" olarak alg›l›yorlard›. Bos-
nal›lar›n, S›rplara verilen "seçilmifllik" payesini b›rakarak, kendilerini Osman-
l›'ya satt›klar›n› düflünüyorlard›.
Bu kompleks ve nefretler, yüzy›llar boyunca bilinçalt›nda kalm›fl, ancak
da¤lara ç›karak Osmanl›'ya karfl› direnen "haiduk" (haydut) çetelerinin an›la-
r›yla yaflam›flt›. Osmanl› ordular›n›n 1683'teki Viyana bozgununun ard›ndan,
Bosnal› Müslümanlara karfl› duyulan nefret f›rsat buldukça eyleme dönüflme-
ye bafllad›. ‹lk kan, 1702 y›l›nda Karada¤'da döküldü. Baflkent Çetine'deki sivil
Müslüman nüfusa karfl› gerçeklefltirilen katliama Istraga Poturica (Türkleflmifl
olanlar›n imhas›) ad› verilmiflti.
Fakat as›l büyük tehlike, 18. yüzy›l›n sonlar›nda esmeye bafllayan ulus-
çuluk rüzgarlar› ile ortaya ç›kt›. Fouad Ajami'nin ifadesiyle, "eski haiduklar,
modern milliyetçili¤in ortaya ç›kard›¤› kin ve fliddetin yan›nda son derece ma-
6
sum kal›yorlard›". Bu ulusçuluk, Bosnal› Müslümanlara karfl› sistemli bir bi-
çimde yürütülecek olan "etnik temizlik" politikas›n›n bafllang›c›yd›.
Peki bilinçalt›ndaki kini çok daha büyütüp eyleme dönüfltüren bu ulus-
çuluk rüzgarlar› nereden kaynaklan›yordu?... Tabii ki Frans›z Devrimi'nden...
Modernizmin milad› say›lan ve kuflkusuz tarihin önemli bir dönüm noktas›
olan Frans›z Devrimi, baflka co¤rafyalarda oldu¤u gibi Balkanlar'da da milli-
yetçi ak›mlar›n fitilini atefllemiflti.
‹lerleyen sayfalarda bu "ateflleyici" taraf›ndan harekete geçirilen S›rp
milliyetçili¤inin geliflimini inceleye¤iz. Ancak, baflta da belirtti¤imiz gibi, ama-
c›m›z, yaln›zca tarih içindeki bilinen ve görülen gerçekleri aktarmak de¤il, bi-
linmeyen ve görülmeyen gizli faktörleri de su yüzüne ç›karmakt›r. S›rp milli-
yetçili¤inin ard›ndaki bu faktörleri bulmak içinse, öncelikle tüm ulusçulukla-
r›n kayna¤› olan Frans›z Devrimi'nin görünmeyen yönüne de¤inmek gerekir.

Mason Localar› ve Frans›z Devrimi
Tarihi olaylar›n gelifliminde sosyal faktörlerin yan›nda insan iradesi de
rol oynar. Bu insan iradesi, bazen bir liderin flahs›nda ya da siyasi bir grupta
belirebilir. Bir de bunlar›n yan›nda, özellikle Bat› tarihinde önemli rol oynam›fl
gizli ve konspiratif örgütler vard›r. Bu örgütlerin üyeleri önemli siyasi ve sos-
yal olaylar›n içinde kendi isimleriyle yer al›rlar; oysa as›l irade, kendini gizli
tutan örgüte aittir.
Örne¤in, Hitler'in yükseliflinin ard›nda Thule Derne¤i (Thule Gessellsc-
haft) adl› gizli bir örgütün oldu¤u, tart›fl›lmaz bir gerçektir. Thule, hem