Page 41 - Бурханова электрон Монография 2024
P. 41

Хулоса  қилиб  шуни  айтиш  мумкинки,  тадқиқотларимиздан
            олинган  маълумотларга  кўра  суғориладиган  типик  бўз  тупроқ

            механик  таркибига  кўра  йирик  чанг  зарраларидан  ташкил  топган
            бўлиб, ўрта қумоқли тупоқлар қаторига киради.
                                                                                         3.3.1-жадвал
                          Ўрганилган тупроқларнинг механик таркиби



                 Кесма №                                        Фракция, мм
               тупроқ типи,  Чуқурлиги,                                                      <    Физик
                   типча             см      >  0,25  0,25-  0,1-  0,05-  0,01-  0,005-             лой
                    лари                               0,1  0,05  0,01  0,005  0,001  0,001
                                    0-31        0,8    0,2  13,1  53,2  10,7  12,0          9,7     32,4
                                   31-53        0,4    0,1  17,0  50,1  10,7         9,4    12,6  32,7
                    К-1
                                   53-80        0,8    0,2  16,5  48,8  14,0  10,6          9,1     33,7
             Суғориладиган
                типик бўз         80-120        0,4    0,1  10,9  54,8  13,3  14,6          5,9     33,8
                  тупроқ          120-150       0,5    0,1  12,6  50,0  15,2  14,6          7,0     36,8

                                  150-200       0,4    0,1  14,3  47,7  14,2  14,5          8,8     37,5
                                    0-28        0,8    0,5  17,8  51,0  3,9         12,5  13,2  29,7
                    К-5
             Суғориладиган         28-45        0,9    0,8  10,0  52,3  14,0  10,6  11,2  35,8
                                   47-90
                                                0,8
                                                       0,8  10,0  48,0  10,0  12,5  17,4  40,0
              ўтлоқи тупроқ
                                  90-120        0,9    0,7  16,1  62,5  6,01  0,68  12,9  19,6
                     Юқори қатламларда физик лой миқдори 32,4-33,7 % ни, қуйи
            қатламларда  33,8-37,5%  гача  ошганлигини,  ўтлоқи  тупроқларда

            механик таркиби кўра, енгил қумоқ ва ўрта қумоқли бўлиб, юқори
            қатламларда физик лой миқдори 29,79 % ни қуйи қатламда эса 19,64
            %  ташкил  этди.  Бу  ҳолат  тупроқ  ҳосил  қилиш  жараёнлари  ва

            литологик профилнинг тузилиши билан боғлиқдир.

                   3.4-§ Тупроқларнинг кимёвий ва агрокимёвий хоссалари
                   Ҳозирги  кунгача  Ўзбекистонда  тарқалган  тупроқларнинг

            агрокимёвий  хоссаларини  ўрганишда  кўплаб  олимлар  илмий
            изланиш  олиб  борган  ва  ўз  илмий  тадқиқотларида  турли  типдаги
            тупроқларининг агрокимёвий хоссалари тўғрисида етарли даражада

            маълумотлар тўплашган. [3.19; 46-б.; 2.78; 185-187-б.; 2.53; 12-13-б.;
            2.79; 31-37-б.; 2.80; 48-б.; 2.81; 39-б.; 2.82; 144-147.; 3.15; 56-б.; 2.68;
            43-45-б.; 2.71; 3-10-б.; 2.72; 140-145-б.; 3.14; 23-б.; 2.54; 29-б.].

                   Тупроқда  ўсимлик  қолдиқларидан  иборат  бўлган  кўплаб

            органик  моддаларнинг  қолдиқлари  тўпланади.  Одатда,  тупроқнинг

                                                            41
   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46