Page 201 - ทักษะการเรียนรู้ ม.ปลาย
P. 201
192
“ปัญหา” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน หมายถึง ข้อสงสัย ความสงสัย สิ่งเข้าใจยาก
สิ่งที่ตนไม่รู้หรือค าถาม อันได้แก่โจทย์ในแบบฝึกหัด หรือข้อสอบเพื่อประเมินผล เป็นต้น ปัญหาจะหมาย
รวมถึง ปัญหาส่วนตัว ปัญหาครอบครัว ปัญหาเพื่อนร่วมงาน ปัญหาจากผู้บังคับบัญชา ปัญหาจากสภาวะ
สิ่งแวดล้อมและอื่น ๆ
ปัญหาเกิดขึ้นได้ 2 ทาง คือ
1) ปัญหาที่เกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น เมื่อเศรษฐกิจทรงตัวหรือซบเซา ท าให้รายได้ของเรา
ลดน้อยลง คนในสังคมมีการดิ้นรนแก่งแย่งกัน การเอาตัวรอด การลักขโมย จี้ ปล้น ฆาตกรรม ส่งผลกระทบ
ต่อความเป็นอยู่และความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ปัญหาหลายเรื่องสืบเนื่องมาจากสุขภาพอนามัย
ภัยจากสิ่งเสพติดหรือปรากฏการณ์ธรรมชาติ เป็นต้น
2) ปัญหาที่เกิดจากปัจจัยภายใน คือปัญหาจากตัวมนุษย์เอง คือ ปัญหาที่เกิดจากกิเลสในจิตใจ
ของมนุษย์ ซึ่งมี 3 เรื่องส าคัญคือ โลภะ ได้แก่ความอยากได้ อยากมี อยากเป็น มากขึ้นกว่าเดิม มีการดิ้นรน
แสวงหาต่อไปอย่างไม่มีที่สิ้นสุด ไม่มีความพอเพียง เมื่อแสวงหาด้วยวิธีสุจริตไม่ได้ ก็ใช้วิธีการทุจริต ท าให้
เกิดความไม่สงบ ไม่สบายกาย ไม่สบายใจ ไม่มีที่สิ้นสุด โทสะ ได้แก่ความโกรธ ความอาฆาตพยาบาท
คนอื่น ความคิดประทุษร้ายคนอื่น โมหะ ได้แก่ ความไม่รู้ หรือรู้ไม่จริง หลงเชื่อค าโกหก หลอกลวง ชักชวน
ให้หลงกระท าสิ่งที่ไม่ถูกต้อง ท าเรื่องเสียหาย หลงผิดเป็นชอบ เห็นกงจักรเป็นดอกบัว เป็นต้น
2. ขั้นหาสาเหตุของปัญหา ซึ่งเป็นขั้นตอนหนึ่งของกระบวนการแก้ปัญหาเป็นขั้นตอนที่จะ
วิเคราะห์ข้อมูลต่าง ๆ ที่อาจเป็นสาเหตุของปัญหา เป็นตัวต้นตอของปัญหาทั้งที่เป็นต้นเหตุโดยตรง และที่
เป็นสาเหตุทางอ้อม ทั้งนี้ต้องวิเคราะห์จากสาเหตุที่หลากหลายและมีความเป็นไปได้หลาย ๆ ทาง
การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหาอาจท าได้ง่าย ๆ ใน 2 วิธี คือ
1) การวิเคราะห์ข้อมูล โดยการน าเอาข้อมูลที่หลากหลายด้านต่าง ๆ มาแยกแยะและจัดกลุ่ม
ของข้อมูลส าคัญ ๆ เช่น ข้อมูลด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม สภาวะแวดล้อม วิทยาการใหม่ ๆ นโยบายและ
ทิศทางในการบริหารจัดการ ปัจจัยทางด้านเทคโนโลยี ฯลฯ ข้อมูลที่น ามาวิเคราะห์นี้เมื่อจ าแนกแล้ว สาเหตุ
ของปัญหาอาจมาจากข้อมูลอย่างน้อย 3 ประการ คือ
- สาเหตุส าคัญมาจากตนเอง จากพื้นฐานของชีวิตตนเองและครอบครัว ความไม่สมดุล
ของการงานอาชีพที่พึงปรารถนา ความขัดข้องที่เกิดจากโรคภัยของตนเอง ความโลภ โกรธ หลง ในใจของ
ตนเอง ความคับข้องใจในการรักษาคุณธรรม จริยธรรมของตนเอง ฯลฯ
- สาเหตุส าคัญมาจากสังคม ชุมชนและสภาวะแวดล้อม ความไม่พึงพอใจต่อพฤติกรรม
ไม่พึงปรารถนาของเพื่อนบ้าน การขาดแหล่งเงินทุนในการประกอบอาชีพ ชุมชนมีการทะเลาะเบาะแว้ง
ขาดความสามัคคี ฯลฯ
- สาเหตุส าคัญมาจากการขาดแหล่งข้อมูล แหล่งความรู้ความเคลื่อนไหวที่เป็นปัจจุบัน
ของวิชาการและเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องขาดภูมิปัญญาที่จะช่วยเติมข้อมูลทางปัญญาในการบริหารจัดการฯลฯ
2) การวิเคราะห์สถานการณ์ โดยการน าเอาสภาพเหตุการณ์ต่าง ๆ มาพัฒนาหาค าตอบ โดย
พยายามหาค าตอบในลักษณะต่อไปนี้ให้มากที่สุด คือ อะไร ที่ไหน เมื่อไร เพียงใด ตัวอย่างเช่น
