Page 220 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

khúc dܧi thì luy‰n ti‰c bâng-khuâng. Nh»ng ÇiŒp-ng» “khúc Çâu,
Ãy là, hay là” ÇŒm ª ÇÀu câu, ÇÀu v‰ khác nào nh»ng dÃu láy trong
m¶t bài ca luân-xܧng.
L©i thÖ tuy kiŠu-diÍm mà vÅn trang-nghiêm. Phép dùng
Çi‹n-cÓ xÙng h®p Çã khi‰n š thÖ thêm trÎnh-tr†ng, khung cänh trª
nên trang-nhã. Khi gäy Çàn cho Thúc-Sinh và HÒ Tôn-Hi‰n,
NguyÍn Du tuyŒt-nhiên không dùng m¶t Çi‹n xÜa tích cÛ, toàn l©i
lë thông-thÜ©ng nhÜ Çay-nghi‰n van lÖn. Trái låi khi tÃu cho Kim
Tr†ng nghe lÀn ÇÀu cÛng nhÜ lÀn cuÓi, tác-giä dùng nhiŠu Çi‹n-
tích, nhÜ ª lÀn này thì nào “Trang-sinh hÒ-ÇiŒp”, nào “Thøc ñ‰,
LJ quyên” Ç‹ tä ÇiŒu Çàn khi buÒn thÜÖng thì cÛng lâng lâng, êm-
áÎ, lâng lâng nhÜ giÃc m¶ng bܧm khi xÜa ông Trang Chu mÖ
mình hoá thành bܧm, tÌnh dÆy không bi‰t mình là bܧm hay là
Trang Chu; êm-ái nhÜ niŠm bâng-khuâng luy‰n-ti‰c, ti‰c nh§ tu°i
xuân yêu Ç©i, êm-ái nhÜ ti‰ng thi‰t-tha cûa chim quÓc kêu ra-rä
suÓt mùa hè ti‰c-nuÓi mùa xuân Çã Çi qua, êm-ái nhÜ bâng-khuâng
mÖ-màng phäi chæng Çó là hiŒn thân cûa hÒn Thøc-lj nh§ ti‰c
nܧc mÃt nhà tan?

ñ‰n ch» dùng cÛng không phäi là nh»ng tØ-ng» nôm
thuÀn nhÜ “khóc than, tan nát”, nhÜ “gió thäm mÜa sÀu, rÕ máu
ngón tay”, trái låi nh»ng ch» dùng ª Çây thÃy trong kho tØ-ng»
Hán-ViŒt v§i nh»ng hình änh cÀu-kÿ mà trang-nhã, nào “dÜÖng-
hoà, xuân-tình” thay vì nói êm-ái lâng lâng, khoan thai dÎu-dàng
nhÜ hÖi xuân ÇÀm-Ãm, nào “kh° tÆn cam lai” thay vì nói dÙt n‡i
Ç¡ng cay låi t§i niŠm vui ng†t-ngào, ho¥c “duŠnh quyên châu rÕ,
håt ng†c Lam-ñiŠn m§i Çông,” Ç‹ tä ti‰ng Çàn trong và Ãm, ti‰ng
Çàn Ãy thanh-thoát và ngân vang, trong nhÜ ng†c châu rÕ xuÓng
vÛng nܧc sáng træng, Ãm nhÜ håt ng†c ª núi Lam-ñiŠn vØa m§i
lên hÖi trong n¡ng Ãm. Nh»ng tØ-ng» và Çi‹n-cÓ Ãy Çã Çi‹m-xuy‰t
cho š thÖ thêm vÈ tráng-lŒ Çài-các, l©i væn thêm vÈ trang-nghiêm
xÙng v§i mÓi tình cao-thÜ®ng trân quš khác v©i. Kim-Tr†ng là
Kim-Tr†ng, không th‹ nào nhÜ m¶t Thúc Sinh hay m¶t TØ Häi,
låi càng không th‹ Çem sánh v§i tên quan vô låi Tôn-Hi‰n h† HÒ.
Cho nên gi»a hai kÈ “tÜÖng-tri”, m¶t trang “giai-nhân, quÓc-s¡c”
219