Page 275 - Tiếng Việt Tuyệt Vời
P. 275
Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh
nó đã trở thành phổ-cập, mặc-nhiên cưỡng-bách và chính-
thức sử-dụng trong các cơ-quan công quyền. Đó là sự
chuyển âm văn nói thành văn viết Việt-ngữ. Học-giả
Roland Jacques đã viết: “Theo chính lời xác-nhận của chính
linh-mục Pina, ngay từ năm 1622, ông đã hoàn-thành việc
xây-dựng một hệ-thống chuyển mẫu-tự La-tinh cho thích-
.
hợp với lối phát âm và thanh-điệu tiếng Việt Nam Ông đã
làm được một tuyển-tập và bắt đầu viết một bản văn-phạm.
Kết-quả đó, linh-mục Pina đã đạt được một cách vất-vả, với
sự trợ giúp của một số ít học-sinh Việt Nam quy-tụ chung
quanh ông...Năm 1624, Pina mở trường dạy tiếng Việt cho
những người ngoại-quốc đầu tiên trong đó có hai học-trò rất
cự- phách: linh-mục người Bồ-Đào-Nha António de Fontes,
và linh-mục Alexandre de Rhodes.” Roland Jacques là linh-
mục giáo-sư thần-học tại đại chủng viện Ottawa, một học-
giả viết và nói tiếng Việt rất sành-sỏi, có nhiều biên-khảo
công-phu về văn-hoá Việt, tham chiếu từ các thư-khố Âu-
Châu và Vatican đăng trên tạp-chí Định Hướng Paris. Đến
đây chúng tôi nhớ đã đọc ở đâu đó, tác-giả Mark Twain khi
bàn về sự cải-cách các vần chính-tả Anh-ngữ đã đưa ra ví-dụ
thật khôi-hài. Nếu cứ thay đổi tuỳ-tiện theo thói quen, thì
mỗi năm mỗi đổi, năm đầu C thành K hay S, rồi CH. Các
năm sau thì W rổi Y, I, rồi CH, SH, và X thay cho TH...,riết rồi
RESPECTIVELY sẽ thành RISPEKTIVLI và cuối cùng 20 năm
sau, người ta sẽ có một đoạn văn viết biến-cải như sau:
“Fainali, xen, aafte sam 20 iers ov orxograefkl riform wi
wud hev a logikl, kohirnt spelling in ius xrewawt xe
Ingliyspiking werld.”
Ðoạn văn này thay thế cho cách viết hiện-hành:
274
