Page 301 - Di san van hoa An Duong
P. 301
Thuần Tỵ là tên của hai liệt sĩ: Chu Đức Thuần và Ngô Khắc Tỵ, người xã An
Hồng đã anh dũng hy sinh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-
1954). Thôn Thuần Tỵ được hình thành mới sau này của làng cổ Song Mai, còn có
tên Nôm là làng Moi. Với địa danh có tên Nôm làng Moi chứng minh làng hình
thành trước thời Ngô Quyền giành độc lập dân tộc. Bởi theo các nhà nghiên cứu
địa danh học, tên Nôm chỉ địa danh của người Việt có trước thời tự chủ, tức là
trước thời Ngô Vương Quyền chiến thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng,
năm 938.
Đền Vua Bà thờ vị thần có tên Trần Hồng Nương, có công âm phù giúp Đinh
Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân.
Thời gian gần đây chúng tôi tiếp cận với tài liệu “Thần phả đình Song Mai”
viết bằng chữ Hán Nôm. Tài liệu được sao chép lại theo thần tích Thành hoàng
làng Song Mai do Hàn lâm viện Đông các Đại học sĩ Nguyễn Bính soạn vào ngày
tốt, mùa xuân, niên hiệu Hồng Phúc nguyên niên (1572). Tiếp thời gian sau được
Quản giám bách thần, Tri điện hùng lĩnh Thiếu khanh, Nguyễn Hiền, theo chính
bản sao lại vào ngày tốt mùa đông, niên hiệu Vĩnh Hựu thứ 3 (1737 ). Đến triều
Nguyễn tiếp tục được sao chép lại vào ngày tốt, mùa Đông, niên hiệu Duy Tân thứ
4 (1910). Qua nghiên cứu bản thần tích Thành hoàng làng Song Mai, tuy có một
số niên hiệu vua của một số triều đại chưa chuẩn xác (có thể do trong quá trình
sao lục, người sao không tra cứu chuẩn về niên đại các đời vua), nhưng tổng thể
bản thần tích này là căn cứ chính để viết về các vị Thành hoàng làng Song Mai
được thờ tại đình An Hồng Phúc và đền Vua Bà. Theo đó, ba vị Thành hoàng họ
Lý ở làng Moi (Song Mai) là những tướng quân đã giúp Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn
12 sứ quân. Cũng theo thần tích của đình Song Mai, đền Vua Bà khởi dựng từ thời
Đinh, thế kỷ X, tức là sau khi Đinh Tiên Hoàng dẹp xong loạn 12 sứ quân, lên ngôi
vua, đã lệnh cho địa phương xây dựng miếu để phụng thờ vị thần Trần Hồng
Nương đã âm phù cho vua thắng giặc.
Thần tích làng Song Mai chép thân thế, sự nghiệp vị thần chủ đền Vua Bà
như sau:
Thế kỷ X, có loạn 12 sứ quân, phân chia thế lực, chia cắt quốc gia. Chiến tranh
giữa các sứ quân liên miên, dân tình điêu linh, khốn khổ. Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn
12 sứ quân. Một lần Ngài cùng ba vị tướng quân họ Lý, người trang Song Mai đem
quân chinh chiến đi qua vùng đất Song Mai. Khi đến địa phương cũng là lúc trời
301 DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG
