Page 666 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

666  Ñòa chí Quaûng Yeân

trên niên xỉ (tuổi tác) hay vị thứ như: làng Yên Trì (nay thuộc xã Hiệp Hòa) chia theo vị
thứ, làng Trung Bản (nay thuộc xã Liên Hòa) chia theo cả niên xỉ và vị thứ ... Tục đổ
(1)
chương là tục lệ đảm bảo ruộng đất cho các hộ dân đinh, góp phần giữ vững sự ổn định,
phát triển nền nông nghiệp của hộ gia đình và của làng xã.

II. Tín ngưỡng

1. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên
Trong các hình thái tín ngưỡng dân gian, thờ cúng tổ tiên là một loại hình tín ngưỡng
cổ truyền mang tính phổ quát của người Việt. Từ lâu, thờ cúng tổ tiên đã trở thành một
tập tục truyền thống có vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của mỗi người, thể hiện

đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, lòng tôn kính, tâm nguyện luôn nhớ đến công lao sinh
thành, thể hiện chữ hiếu với người đã mất.
Theo quan niệm của người dân Quảng Yên, bàn thờ là nơi linh thiêng để con cháu gửi

gắm sự tưởng nhớ, biết ơn đối với ông bà, tổ tiên, cũng là nơi linh thiêng, nơi ông bà, tổ
tiên về và “ngự” ở đó. Trong gia đình, bàn thờ gia tiên được bài trí khác nhau tùy theo
điều kiện kinh tế và quan niệm tâm linh của mỗi gia đình. Trên bàn thờ thường có bát

nhang, mâm bồng, lọ hoa, đèn... Bên cạnh bát hương thờ tổ tiên, một số gia đình còn có
bát hương thờ phụng bà cô, ông mãnh, hoặc tùy vào đối tượng theo tôn giáo mà có thêm
bàn thờ tôn giáo riêng.
Tại các gia đình ở Quảng Yên, việc thờ cúng tổ tiên của các gia đình được tiến hành
quanh năm, từ những ngày lễ, tết truyền thống, ngày sóc (mùng 1), ngày vọng (ngày

rằm) tới các dịp có việc hệ trọng trong gia đình như: cưới xin, khai trương, thi cử, đỗ
đạt... Trong việc thờ cúng tổ tiên, ngày giỗ (hay kỵ nhật) rất quan trọng. Lễ vật dâng
cúng bao giờ cũng có: hương, hoa, trà, quả... Đến ngày giỗ, Tết, con cháu muốn dâng
cúng cỗ mặn phải đặt ở chiếc bàn phụ phía trước và thấp hơn bàn thờ chính. Trong khi
tế lễ, lời khấn vái của gia trưởng thể hiện ước nguyện được tổ tiên che chở, phù trợ cho
cuộc sống hằng ngày của các thành viên trong gia đình được bình yên, suôn sẻ.

Ngoài việc thờ cúng tổ tiên trong gia đình, người dân Quảng Yên còn thờ cúng tổ tiên
trong các nhà thờ của chi họ, dòng họ. Đến nay, trên địa bàn thị xã còn có hệ thống các
di tích nhà thờ họ như 23 từ đường dòng họ Tiên Công; 79 từ đường các dòng họ khác.
Mỗi dòng họ có một cuốn gia phả ghi chép họ tên, chức tước, ngày sinh, ngày mất của
tổ tông và các thế hệ con cháu. Hằng năm, trong ngày giỗ thủy tổ, tất cả con cháu trong
dòng tộc về họp mặt đông đủ, tham gia góp giỗ. Những năm gần đây, nhiều nhà thờ họ
tại Quảng Yên được tu bổ, xây mới nhờ con cháu trong họ gần xa tiến cúng. Sinh hoạt
dòng họ được duy trì đều đặn ở các xã, phường trên địa bàn thị xã.

Cùng với việc góp giỗ chung, mỗi thành viên trong gia đình có thể làm lễ cúng giỗ
người đã mất tại nhà riêng. Ngoài sinh hoạt tín ngưỡng thờ cúng trong gia đình và dòng
họ, người dân Quảng Yên còn tiến hành tảo mộ vào tết Thanh minh và dịp cuối tháng
Chạp với ý nghĩa mời ông bà, tổ tiên về sum họp cùng con cháu.

(1) Xem Lê Đồng Sơn (Chủ biên): Văn hóa Yên Hưng - Lịch sử hình thành và phát triển, sđd, tr.306.